Ayetullah Burucerdî ve Kum Kenti (2)
Ayetullah Burucerdî'nin Önderliği Döneminde Havza
Ayetullah Burucerdî döneminde Havza, çeşitli açılardan büyümeye ve gelişmeye başladı. Medreseler, kütüphaneler, dersler, ilmî müzakereler, neşriyat, Arapça-Farsça dergiler ve yüksek düzey İslamî ilimler yaygınlaştı. Onun önderliğinde Kum’da yaşayan talebe sayısı altı bine ulaştı.
Önceki dönemlerde bin ile iki bin arasında değişen talebe sayısının kısa sürede altı bine ulaşması, ne denli bir gelişme olduğunu açıkça göstermektedir.
Özetle; Kum İslamî İlimler Havzası, Ayetullah Burucerdî'nin önderliğinde (Şemsî 1324-1340 yılları arası) Caferî fıkhının büyük bir ilim ve kültür akademisi hâline geldi. Aynı zamanda bu gelişim, hem İran’da hem de dünya genelinde dinî, siyasî ve toplumsal değişimleri de beraberinde getirdi.
Bu asrın büyük üstatlarından ve Kum İslamî İlimler Havzası'nın temel taşlarından biri de, büyük üstat ve müderris İmam Humeynî (r.a) idi. Onun havzada verdiği dersler, Ayetullah Burucerdî’den sonra en kalabalık usul ve fıkıh derslerinden sayılıyordu.[1]
Ayetullah Uzma Burucerdî, 13 Şevval 1380 tarihinde (Şemsî 1340 yılında) vefat etti. Onun yokluğu, Şia dünyası ve Kum İslamî İlimler Havzası için büyük bir faciaydı.
Ayetullah Burucerdî’nin vefatından sonra İmam Humeyni, Ayetullah Uzma Gulpaygânî ve Ayetullah Uzma Necefî Mer'aşî gibi büyük merciler, Havza’nın önderliğini ele aldılar. Bu asırda özellikle İmam Humeynî’nin (r.a) rehberliğinde Şah Pehlevî’ye karşı giriştiği siyasî mücadele Havza’nın başka bir döneme girmesine ve halkın Havza konusundaki duyarlılığını daha fazla artırmasına neden oldu. Zira Havza, haksızlıklara karşı yapılan mücadelenin daima merkezi olmuştu.
Halkın desteğini arkasına alan Havza'nın toplum üzerindeki etkisi gün geçtikçe arttı ve sonunda kültürel ve siyasî mücadelenin en görkemli merkezi olarak ortaya çıktı.
İslam inkılabının zafere ulaşmasından sonra İslamî İlimler Havzası yeni bir merhaleye girdi. Çeşitli alanlarda ilgi odağı haline geldi. Yurt içinden ve yurt dışından gelen talebe sayısı kısa sürede 30 bine ulaştı.
İslamî İlimler Havzası'nın Parlak Eserleri ve Bu Havzada Yetişen Büyük Şahsiyetler
İslamî İlimler Havzası'nın asıl hedefi, İslamî ilimlerin, özellikle de Caferî fıkhının eğitimi ve tebliğidir. Yani, insanların din işlerini ve sorumluluklarını her yönüyle öğrenmelerini sağlamaktır. Şu halde İslamî İlimler Havzası'nın asıl hedefi iki temel üzerine kuruludur:
1- İslam’ın tüm yönleriyle tanınması.
2- İnsanların bilinçlendirilmesi: Bu konuda İmam Sadık (a.s) şöyle buyuruyor:
“Kum, ilim ve fazilet merkezi olacak, onun vesilesiyle yeryüzünde dinî açıdan mustazaf kalmayacaktır."[2]
Yine, başka bir yerde şöyle buyuruyor:
“İlim, doğudan batıya bütün beldelere Kum’dan yayılacak, Allah’ın hücceti herkese tamam olacak, oradan kendisine ilim ve dinin ulaşmadığı kimse kalmayacak ve sonra Hz. Kaim [İmam Mehdi (.af)] zuhur edecektir."[3]
[1]- Ayetullah Uzma Burucerdî dönemindeki dinî, içtimaî ve siyasî konularda kaydedilen ilerlemeleri öğrenebilmek için Üstat Ali Devanî’nin Ayetullah Burucerdî’nin Hayatı adlı eserine bakabilirsiniz.
[2]- Biharu’l-Envar, c.60, s.213.
[3]- Aynı kaynak.
Ayetullah Burucerdî ve Kum Kenti (1)
Muhakkik-i Saninin (ra)-3
İbni Fahd-i Hilli (ra)-2
Muhakkik Hilli (ra)-2
Şehid-i Evvel (r.a)-4
