Şeriata Göre Müzik ve Ğına -2
Ali Bin Cafer kardeşi Musa Kazımdan (a.s.) sordu: “Kurban ve Ramazan bayramlarında veya eğlencelerde avaz okumak caiz midir? İmam cevap verdi; Eğer içinde günah olmazsa sorun değil.” Resulullah (s.a.a.) buyurdu: “Kim günaha neden olan haram bir avazı okursa şer kapılarından bir kapıyı açmıştır.”[7]
Buna binaen günah olmayan ve günaha da neden olmayan başka bir Ğına da vardır ki haram değildir ve şer de sayılmamaktadır.
Dikkat edilmesi gereken önemli bir nükte de Ğınanın haram olması hakkındaki rivayetlerin birçoğunda Ğına meclislerine teveccüh edilmesidir. Zira o zamanlar Ğına meclisleri fuhuş, kötülük, fesat ve birçok haramın olduğu merkezlerdi. Ebu Besir İmam Sadıktan (a.s.)sordu: “Düğünlerde avaz okumak için ücret alan kadının hükmü nedir? İmam cevap olarak dedi ki; O, mecliste erkek olmaması şartıyla caizdir.”[8] Dolayısıyla avaz okumanın ücreti helal ise avaz okumanın kendisi de helaldir.” Bunun tek şartı da o meclislerde günaha sebebiyet verecek her hangi bir durumun olmamasıdır. Örneğin yabancı erkeklerin kadınlarla bir arada olduğu yerde meclislerde avaz okunmamalıdır. Zira bu gibi durumlar günaha düşmeye ve iffetsizliğe neden olur.
Bu görüşün –ki ğınayı haram kılan rivayetler ğına meclisleriyle sınırlıdır- delili İmam Sadıktan(a.s.) Ğına hakkında soru soran adamanın cevabında İmamın verdiği cevaptır. İmam buyurdu: “ Allah’ın kendilerinden yüz çevirdiği insanların evine girmeyin”[9]
Aynı şekilde nakledilmiştir ki İmam buyurdu: “Ğına meclisleri Allah’ın, halkına teveccüh etmediği yerdir. Zira Allah’u Teala buyuruyor ki; “وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ” “İnsanlardan öylesi vardır ki, Allah yolundan saptırmak için, eğlencelik asılsız ve faydasız sözleri satın alır.”[10] Yine buyurdu: “Ğına, nifak ve ayrılık getirir ve fakirliğe düçar kılar.”[11] Veya “Ğına, nifak yuvasıdır.”[12] “Ğına, zinanın merdivenidir.”[13]Bu rivayetlerin kasıtları o zamanlarda normal olan ve fesat ve kötülük nedeni olan meclislerdir.
Belirtilmesi gereken diğer bir nükte de usul ilminin iktizası gereğince eğer şerii hüküm has bir mahlas şartına sahip olursa buna uyulması zorunludur ve bu hüküm mutlak olarak ele alınamaz. Dolayısıyla avaz sadece avaz olduğu için haram değildir. Ancak lehv, inhiraf nedeni ve günah nedeni olan nifak, yalan, zina, fuhuş… Vb. unvanların avazla birlikte anılması durumunda haramdır. Bunun dışında mutlak şekilde haram olduğu söylenemez.
Hadiste nakledildiğine göre şarap içen ve avaz dinleyen İbni Ebi Ubad, İmam Rızadan (a.s.) avaz dinleme hakkında sordu. İmam da bunu lehv ve batıl işlerden olduğunu söyledi. Sonra şu ayeti tilavet etti: “وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا” “Faydasız boş bir şeyle karşılaştıkları zaman, vakar ve hoşgörü ile geçip gidenlerdir.”[14] Kuşkusuz bu cevap İbni Ebi Ubad’ın kendisiyle uğraştığı işler hakkındaydı.
Aynı şekilde Hişam Bin İbrahim Abbasi –devlet adamıydı ve avaz işitmede ifrata gidiyordu- İmam Rızadan (a.s.) avaz hakkında sordu İmam cevap verip dedi ki: “Adamın biri Ebu Cafer’in (a.s.) yanına geldi ve avaz hakkında sordu. İmam dedi ki; Ey falan! Eğer Allah’u Teala hakkı ve batılı birer tarafa bırakırsa avaz hangi tarafta olur? Adam dedi ki; Batılın olduğu tarafta. İmam buyurdu; Doğru bir hüküm verdin.” Tabi biz karinelerle kastın kadın ve erkeklerin karışık oldukları meclisler olduğunu çıkarıyoruz.
[7] Biharul envar, C 76, S 262, sayı 8
[8] A.g.e, S 121, sayı 3
[9] A.g.e S, 306 sayı 12
[10] Lokman, 6
[11] Vesail, C 5, S 309, sayı 16
[12] A.g.e. S305, Sayı 10
[13] Müstedrek, C 13, S 214, Sayı 14
[14] Furkan, 72
Şeriata Göre Müzik ve Ğına -1
MUZİK ve EĞLENCE
