Surelerin İniş Sırası-3
Anlaşmazlığa Düşülen Sureler
Zerkeşi ve Tabersi'nin naklettiğine göre, Mekkî ve Medenî sureler hakkındaki cetvel İbn-i Abbas'ın rivayetine göre hazırlanmış, Cabir b. Zeyd'in rivayeti ile İbn-i Abbas'ın rivayeti düzeltilip tamamlanmıştır.
Mekkî ve Medenî oluşuna dair otuz sure hakkında farklı görüş bulunmaktadır.
1- Fatiha Suresi: Mücahit bu sureyi Medenî bilmektedir. Fakat bu doğru değildir, çünkü Mekkî olan "Hicr" suresinde, Fatiha suresine işaret edilerek şöyle denilmiştir:
"Andolsun, biz sana tekrarlanan yedi ayeti ve yüce Kuran'ı verdik." Hz. Ali de (a.s) Fatiha suresi hakkında şöyle buyurmaktadır: "Fatiha suresi arşın altındaki bir hazineden Mekke'de nazil oldu." Hüseyin b. Fazl diyor ki: "Mücahid'in bu görüşü çok yanlıştır; çünkü o bütün âlimlerin ortak görüşüne aykırı söz söylemiştir."
2- Nisa Suresi: Nuhhas, Nisa suresini Mekkî bilmektedir ve delil olarak şu ayeti getiriyor: "Allah, size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi emrediyor" Bu doğru değildir; çünkü birincisi bir ayet, tüm sure için ölçü değildir ve ikinci olarak surelerin hicretten sonraki inişi Medenî olması için bir kriterdir.
3- Yunus Suresi: Bazıları İbn-i Abbas'ın bu sureyi Medenî olarak kabul ettiğini nakletmişlerdir, oysa bu surenin Mekkî olduğu hakkında yine ondan birçok rivayet bulunmaktadır.
4- Râd Suresi: Eski âlimlerden Muhammed Said Kelbi ve günümüz âlimlerinden Seyyid Kutup bu sureyi Mekkî bilmektedirler. Delil olarak da surenin içeriğinin Mekkî surelere benzediğini getirmişlerdir.
Lakin iniş sırası hakkındaki rivayetler, sureyi Medenî olarak zikretmişlerdir, diğer taraftan sert üslup sadece Mekkî surelere has değildir, Bakara gibi bazı Medenî surelerde de buna rastlamaktayız.
Hicr, 87.
Kendi zamanında büyük bir tefsir âlimiydi ve bu hususta öncü kabul ediliyordu. İbn-i Tahir'in hicrî 217 senesinde Nişabur'da kendisi için satın aldığı evde fıkıh ve Kur'an eğitimi veriyordu.
Fıkhi konularda halk tarafından muracaat ediliyordu. Hicrî 282 senesinde 104 yaşında vefat etti ve sonraları onun kabri ziyaretgâh oldu.
el-İtkan, c. 1, s. 130.
Nisa, 58.
5- Hac Suresi: Ebu Muhammed Mekkî b. Ebi Talip bu sureyi Mekkî olarak kabul etmiş ve delil olarak da garanik olayına değinilen 52. ayeti getirmiştir. Bu görüş iki nedenden dolayı, doğru değildir: Birincisi; garanik olayı yalan ve düzmece bir hikâyedir, ikincisi; bu surenin içeriği Mekkî oluşla uyum arz etmektedir.
6- Furkan Suresi: Müfessirlerin geneli ve iniş sırasını bildiren rivayetler, bu sureyi Medenî kabul etmektedir, fakat Dahak buna rağmen sureyi Mekkî bilmiştir.
7- Yasin Suresi: Bazılarının bu sureyi Medenî bildikleri nakledilmiştir, ama kimlerin ve ne delile dayanarak böyle dediği belli değildir.
8- Sad Suresi: Şaz ve belirsiz bir söze dayanarak Medenî bilenler olmuştur.
9- Muhammed Suresi: Bazıları icmanın aksine Mekkî kabul etmişlerdir.
10- Hucurat Suresi: Bazıları icmanın aksine Mekkî kabul etmişlerdir
Surelerin İniş Sırası-1
Surelerin İniş Sırası-2
