İSLAM ÖNCESİ IRAN TARIHI -2

Daryuş’un Padişahlık dönemindeki bir diğer önemli olay ise İran ve Yunan savaşlarının başlamasıdır. İran devletinin tebaasından sayılan  Anadolu yunanlılarının "Kuruş"un ölümü sonrasındaki kargaşa yıllarında isyan edip baş kaldırmış olmaları ve Yunan site devletlerinin onlara yardım edip birlikte hareket etmeleri sebebiyle Ahameniş devleti, Yunan site devletlerinin bastırılmasını zorunlu görüyordu.

Akdeniz’deki iktisadi rekaber  ve İran sınırlarına saldırına saldırılar düzenleyen "Danob" bölgesi "Sekaları"nın da bastırılmasının gerekliliği bu zorunluluğu iki Yunanlılara, "Daryuş" zamanından oğlu ve halefi "Khaşayarşah" zamanına kadar süren bir dizi saldırı gerçekleştirildi. Kimi zaman İran’ın kimi zaman da Yunan’ın galip geldiği bu savaşlarda  Yunanlılar ağır maddi kayıplara Ahamenişliler ise onur kaybına uğradı .

Ahamenışliler devleti, Yunanlılara boyun eğdirebilmek için bol para ve siyasi araçlara başvurdu. Her ne kadar bu yöntem etkili oldu; Yunan iç savaş ateşiyle yandı ve bazı derebeylikler Ahamenişlilere boyun eğdi ise de sonunda Ahameniş devleti Yunanlılarla barış antlaşması imzalamayı kabul etti.

Her ne kadar Ahameniş devleti ve ordusunun çekirdeğini "pars"lar teşkil ediyor ve Paraça o günden bu güne İranlırarın asli idiyse de Ahamnişliler, kendilerine boyun eğmiş olan çeşitli milletlerin kültürlerineden faydalanarak karma bir medeniyet meydana getirdi.

Bu karma medeniyetin izleri, en önemli tecelli alanı "Taht-ı  Cemşid" olan Ahameniş sanat ve mimarisinde görülmektedir. Taht-ı Cemşid’deki resimler incelenerek, Ahamenişlilerin tabiiyetlerindeki ülkelerle olan ilişkileri de yorumlanabilir.

Ahamenişliler, "Ahuramazda"yı büyük ilah ve kendi hakimiyetlerinin onaylayıcısı olarak kabul ediyordu. Ancak bunları bir tarafa bırakırsak "Aramiler" gibi milletlerin tecrübelerinden oldukça faydalandı ve idari işlere onlardan istifade etmeye çalıştı.

Babil’in astronomi ve up, Finike’nin denizcilik, Urartu’nun mimari bilgilerinden yararlanıldı ve hepsi birleşereş Ahameniş devletinin görkem ve iktidarını oluşturdu. "Derik" altın sikkesinin basımı, buyruk altındaki milletlerden yeni ordu birimlerinin oluşturulması, deniz  kuvvetlerinin oluşturulup geliştirilmesi, haberleşme ve ulak hatlarının oluşturulması, işlerin daha düzenli bir hal almasını sağladı. Sonuçta İran’ın, o günün dünyasında en önemli devler sayılmasını sağlayan bir dönem doğdu.

İran – Yuanan savaşlarının, Ahamenişlilerin ilk başarısızlıkları olduğu söylenebilir. zaman içerisınde Ahameniş devletinin uzak bölgelerdeki otoritesi zayıfladı. Yunan derebeyliklerinin de zayıflamış olduğu bu şartlarda "Makedonya" dağlık bölgelerinden "İskender" yunan topraklarını elde etmek üzere harekete geçti.

Yunanlılar "İskender"e karşı direniş gösterdilerse de O, doğuya asker sevk edip Ahameniş topraklarını ele geçirmeyi ve yeni hayat kapılarını onlara açmayı başardı. Sonunda "İskender", Yunanlı ve Makedonyalı askerleriyle birlikte süratle Anadolu’ya ele geçirdi. Daha  sonra (M.Ö.)311 yılında bir savaşta Ahamenişlilerin 3. Daryuş’unu yendi. İskender’in ilerleişi direnişlerle karşılaşmış olsa da neticede Ahameniş devletinin yıkılması ve "Daryuş"un öldürülmesiyle sonuçlandı.

İSLAM ÖNCESİ IRAN TARIHI -1

ASRI SAADET DÖNEMİNDE İRAN

İran Tarih ve kültürü -1

İran Tarih ve kültürü -2

İran Tarih ve Medeniyeti