İran Sahil Bölgeleri -1

İran, eski adıyla “Pers”, bir batı Asya ülkesidir. İran adı, “Aria” kelimesinden, yani eski zamanlarda o bölgede yaşayan yerli kavme verilen addan alınmıştır.

İran hükümeti 1935 yılında diplomatik ilişki içerisinde olduğu tüm ülkelerden “Perşia” yerine sözcüğün Farsça karşılığı olan “İran” adının kullanılmasını talep etti. İran Dışişleri Bakanlığı da bu doğrultuda Tahran"da bulunan yabancı ülke elçiliklerinden ülkenin “İran” adıyla adlandırılmasını; resmî belgelerde, hattâ haberlerde “Perşia” yerine İran adının kullanılmasını istedi.

İran, birçok bilgin ve düşünürün de tanıklığıyla, dünya tarihindeki en zengin ve en eski uygarlıklardan biri olarak kabul edilmiştir. Binlerce yıl geriye uzanan tarihinde durmak bilmeden ilerlemiş, başarıyla ayakta kalmıştır.

İran uygarlığının ve kültürünün çok sayıdaki görkemli tarihî eseri çok geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Doğudan Pamir yaylası ve Afganistan"ın doğu sınırlarını kuşatan bu coğrafya, kuzeybatıda Kafkasya ve Karadeniz sahillerini, kuzey ve kuzeydoğu"da Ceyhun ve Aral göllerini, güneyden ise Basra ve Umman körfezleri ile Hint okyanusu sahillerini ve Kızıl denizi içinde barındırmıştır.

Tektanrı inancına dayalı İran kültür ve uygarlığının göz alıcı ve geniş etkileri geçmiş dönemlerden bu güne birçok ülke ve kavmi derinden etkilemiştir.

Plato ve etraf denizleri arasında, nispeten alçak ve çeşitli genişliklere sahip, özellikle ülke topraklarının kuzeyinde yaşayan insanlar için çok önem taşıyan bölgeler vardır.

Hazar Denizi

İran'ın Hazar denizi ile kuzeyde 675 km'lik ortak sınırı vardır. Hazar, dünyanın en büyük gölü ya da kapalı denizi olarak bilinmektedir. Bir başka deyişle 424 bin km² ya da bir İran büyüklüğündedir.

Hazar denizi kuzey-güney boylamında 1260 km olmasının yanı sıra en yüksek genişliği 550 km ve en darı ise 200 km olarak hesaplanmıştır.

Deniz derinliği kuzeyde yaklaşık 15 m iken bu seviye güneyde bin metreye kadar yükselir.

Hazar'ın suyu tuzludur, ama tuzluluk oranı okyanus suyunkinden daha azdır. Tuz oranı Hazar'ın her yerinde aynı değildir. Buna rağmen ortalama binde on üç olarak hesaplanmıştır. Hazar denizi için en büyük su kaynağı olarak bilinen Volga nehri ağzında bu oran ortalama binde iki olarak tespit edilmiştir. Tuz yatakları merkezi olarak bilinen Karaboğaz'daysa tuzluluk derecesi binde 220'ye ulaşır.

Hazar Denizi eski devirlerde, bugünkü halinden çok daha büyüktü. Günümüzde de bu değişim devam etmektedir.

Hilal şeklini anımsatan İran sahil ovası, dağ etekleriyle deniz arasında yer alır. Bu ova sahillere doğru eğimli olduğundan küçüklü-büyüklü yüzlerce akarsu ve çay Hazar'a akar.

Yazdır