Dostluk ve Arkadaşlık-1
Dost Nimeti
Eskiden söylemişler: Bin tane dost azdır ve bir düşman çok.
Dost; insanın yalnızlıklarının arkadaşı, gamların ve sevinçlerin ortağı, ihtiyaç vakitlerinde yardımcı pazı, insanın problem ve sıkıntılarda dayanağı, tereddüt ve kararsızlık zamanlarında da hayır isteyen müşavirdir.
İnsanlardan bazıları; bencillik, aşırı beklentiler, kıt düşüncelik, sertlik ya da bunlar gibi çeşitli hasletlerden dolayı kendileri için bir dost seçememekte ve yalnızlıkta çıkamamaktadırlar. Bu, Hz. Ali (a.s)’ın tabiriyle; bir çeşit acizlik, elsizlik ve ayaksızlıktır.
Hem dost bulmak, hem dostu korumak, hem de tatil olmuş ve bozulmuş dostlukları yeniden canlandırmak ve kurmak hünerdir. Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor:
“İnsanların en acizi, dost kazanmada aciz olan kimsedir; ondan daha aciz olan kimse ise, bulduğu dostunu kaybedendir.”[1]
İnsanın dostunu kaybetmesine ve yalnız kalmasına ya da baştan beri kendileri için bir dost bulmayı becerememesine sebep olan davranış, yapı ve hasletlerin neler olduğu üzerinde düşünmek gerekir.
Sa’dî şöyle der:
Bir ömür elde ettikleri bir dostu
Bir anda kaybetmeleri akıl karı değildir
Aynı Renk ve Aynı Ahenk
Herkesin dostu, başkalarının onun ahlâk, şahsiyet ve fikirleri hakkında verdikleri hüküm ve kararların temelini oluştururlar. Bununla beraber insan, ömrün değişik yıllarında; gerek çocukluk, gerek gençlik ve hatta orta yaşlılıkta dahi dostlardan etkilenmektedir. Bu yüzden, uygun dost seçmede dikkat, insanın ahlâk ve davranışlarının selameti bakımından çok önemlidir. Hz. Ali (a.s)’ın buyurduğu gibi:
“Dost, elbisenin yaması gibidir; o halde onu, kendi şekline uygun ve benzer seç.”[2]
İnsanlar arasındaki kalbi ve içsel irtibatlar, toplumsal ve dışsal bağlılıklara yol açmaktadır. Sosyal irtibatlar da, insanların yapıları ve ahlâklarında tesir bırakmaktadır.
Bunun için, fikrin yüceliğine, ahlâkın sağlıklığına, nefsin temizliğine ve şahsiyetin tekamülüne önem verenler, dost seçiminde İslam mektebinin ölçülerine zorunlu olarak dikkat etmeli ve bu ölçüler çerçevesinde dost edinmeye gayret göstermelidirler.
Hani demişler ya:
Sen önce kimlerle yaşadığını söyle,
Sonra söyleyeyim sen kimsin.
Dostlar, bir insanın şahsiyetinin değerlendirilmesinde, insanların ona bakıp hüküm verdikleri birer ölçü göstergesidirler. Dostların değer ölçülerinin göstergesi, ferdin şahsiyetinin değerlendirilmesindedir. İnsanlar da, kendi hüküm ve değerlendirmelerinde ondan yararlanırlar.
Hz. Resul’ün şu güzel sözü okunmaya ve işitilmeye ne kadar değerdir:
“İyi ve layık dostun misali, ıtır satan kimsenin misali gibidir; ıtırından sana vermese de, güzel kokusu sana ulaşır. Kötü arkadaşın misali ise, demircinin misali gibidir; elbiselerini yakmasa da, kokusundan sana ulaştırır.”[3]
Bu hadis, Sa’dî’nin hikmetli şiirine de yansımıştır. Bir çamur hamamda, bir müddet gülle beraber oluyor ve o gülün kemalinden yararlanarak güzel koku veriyor. Neden böyle güzel kokuyorsun? diye sorduklarında, bir süre gülle birlikte olduğunu ve topraktan başka bir şey olmadığını söylüyor.
[1] Nehc’ul-Belağa, Feyz’ul-İslam, hikmet: 11
[2] Şerh-i Nehc’ul-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, c. 20, Söz: 546
[3] Mizan’ul-Hikme, c. 9, s. 50
Layık Dost Özellikleri
Kız Erkek Arkadaşlığı 3
ARKADAŞ SEÇİMİ NASIL OLMALI?
Yalancı kimse ile arkadaş olma!
