İlahi Adalet  2

  Kaderiye, insanın kaderi kendi elinde derken; Cebriye, insanın bütün davranışlarının Allah'ın yazgısı olduğu sonucuna varmıştır.

  Bu anlayış farklılıklarına, içinde bulundukları siyasi otoritelerin de önemli etkileri olmuştur.

  İlahi adaletin zıddı bir de beşeri adalet kavramı vardır. İlahi olan, Yaratıcıya has olan, beşeri olan ise insan aklının eseri olan adalet anlayışıdır. Bugün insanlık aleminde geçerli olan sistemlerin tümü beşerin akıl ettiği adalet anlayışına dayalı uygulamalardır. Teoride, ortaya atılan görüşler yukarıda da gördüğümüz gibi İlahi olanlar ile aşağı yukarı benzeşmektedir. Ama uygulamaya bakıldığında, insan aklı zaten var olan Kainat düzeninde, düzenin asıl sahibinin önerilerini bırakıp, kendi menfaatlerini öne çıkaran, zayıfı ezen, güçlüden yana bir adalet anlayışını yürürlükte tutmaktadır. Çünkü kanunu kendi yapıp, kendi uygulamakta; böyle olunca da hesap vereceği daha yüksek bir makam tanımamaktadır. Genellikle de kendi kanunlarını kendileri yapanlar, kendi yaptıklarıyla, denetlenen değil, denettiklerine zulmeden konumda olmaktadırlar. Meşhur söz de ifadesini bulan: "kanunlar güçlülerin atlayıp geçtikleri, zayıfların takılıp kaldıkları engellerdir" sözü de, durumun vahametini ortaya koymaktadır.

  İlahi adalet iki boyutlu işler: İlki, kainatın bozulmaz düzenindeki işleyişiyle, ikincisi ise, insanlar arasındaki adaletin sağlanması ile ilgilidir. Beşeri akıl, var olan kurulu düzende keşiflerde bulunmanın dışında ne bir şeyi var edebilir ne de var olanı yok edebilir. Eşyanın bir tabiatı vardır; insan aklı ancak o var olan tabiattan yararlanarak buluşlar, icatlar yapabilir.

  İlahi adalet, kainatın işleyen düzeninde zaten vardır. Onu görmezden gelmek, olmadığı anlamına gelmez. Kainatın düzeni, ilahi adalet ile işlemektedir ve insanoğlu, bu düzeni değiştiremez: "Allah gökleri sizin görebileceğiniz direkler olmaksızın yaratmış, sizi sallar diye yeryüzüne sabit dağlar koymuş ve orada her türlü canlıyı yaymıştır. Gökten su indirip orada her hoş çiftten yetiştirmişizdir. İşte bu Allah'ın yarattığıdır. Ondan başkasının ne yarattığını bana gösterin. Hayır, haksızlık edenler apaçık sapıklık içindedirler." (Lokman/10-11) "Onlar üstlerindeki göğü nasıl yapmışız ve süslemişiz, bakmazlar mı? Onda hiçbir çatlak yoktur." (Kaf/6)

  Allah, Adil olduğunu, kullarına bu ve başka pek çok ayette anlatmaktadır. Tabiattaki bu bozulmaz düzeni, onun adaletinin şaşmaz işleyişini; arıya vahyettiğini, buluttan su indirip, toprağı ıslattığını, o topraktan bize rızk olarak çeşit çeşit bitkiler bitirdiğini dikkatimize sunarken, konunun üzerinde düşünmemizi istemektedir.

  İlahi adaletin, insanlar arasındaki düzenin işleyişini sağlayan diğer boyutunda da İslam hukukunun temel ilkelerinin çıkış noktalarını belirleyen ayetler vardır: "Sana kitabı, insanlar arasında Allah'ın sana gösterdiği şekilde hükmedesin diye hak olarak indirdik. Hainleri savunmaya çalışma." (Nisa/105)

  İnsanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen ayetlerden sadece bu ikisi bile, Kur'an'ın bu konuda ne kadar açık ve net olduğunu göstermeye yetiyor.

  Allah, kullarını, bir bütünlük içinde, toplumda adaletin sağlaması, yönetimin eline bırakılması gereken kişilerin özellikleri konusunda da uyarmaktadır:

  Sonuç olarak görülmektedir ki, Kur'an'ın amacı, adaleti veya bir başka ifade ile, yeryüzünde ahlak diye bildiğimiz değerleri insanlar arasında hakim kılmaktır.

Kur'an insan hayatına kurallar koyarken, Yaratanlarını da inananların vicdanlarına tanık olarak yerleştirir.

İlahi Adalet 1

ADALET HAKKINDA