İslam"da Kadının Şahsiyeti ve Hicab 7
"Ey Peygamber! Eşlerine, kızlarına ve müminlerin kadınlarına dışarı çıkarken üstlerine örtü almalarını (cilbablarını kendilerine yakınlaştırmalarını) söyle; bu onların hür ve namuslu bilinmelerini ve bundan dolayı incitilmemelerini daha iyi sağlar. Allah bağışlayan ve merhamet edendir." (Ahzab: 59)
Bu ayette cilbab, müslüman kadına tavsiye olunmuş ve kadınların iffet, vakar ve şahsiyetli tanınma ve zevk düşkünlerinin eziyetinden korunmalarını sağlayan bir vesile olarak tanımlanmıştır.
Müfessirlerin tümü bu ayetin, müslüman kadına hicab ve tesettürü farz kılan ayetlerden biri olduğunda ittifak içindeler. Bu ayet başıboş gençlerin, müslüman kadınları rahatsız etmeleri hakkında nazil olmuştur.
Ali bin İbrahim'in Tefsir'inde şöyle geçer: Ayetin inme nedeni şudur ki, müslüman kadınlar akşam, yatsı ve sabah namazı için camiye gidip Peygamber'le cemaat namazı kılıyorlardı. Bazı gençler onların yolunun üzerinde oturup onları rahatsız ediyorlardı. Bu yüzden yukarıdaki ayet indi ve bu eziyetleri engellemek için müslüman kadınları İslami tesettüre riayet etmeye davet etti."[1]
İbn-i Cevzi bu hususta Süddi'den şöyle naklediyor:
"Fasık kimseler, gece evinden dışarı çıkan kadınları rahatsız ediyorlardı. Örtülü bir kadını gördüklerinde bu kadın, hürdür deyip onu takip etmiyorlardı. Ancak örtüsüz olduğunu gördüklerinde onu takip ederek rahatsız ediyorlardı."[2]
Bu ayet-i mübarekede iki konu hakkında konuşacağız:
1 - Çoğulu "celabib" olan "cilbab" kelimesinin manası, bu kelimenin sözlüklerde yer alan ve halk arasında kullanılan anlamı.
2 - Kadınların iffetli tanınmasında ve fırsat peşindeki zevk düşkünlerinin tecavüzünden korunmasında örtünmenin rolü ve başka bir deyişle, hicabın felsefesi.
Cilbabın Anlamı:
Bu kelimenin sözlük anlamını bilmemiz, ayet-i kerimenin asıl maksadını anlamamız için faydalı olacaktır.
Şimdi, muteber lügat ve tefsir kitaplarına müracaat ederek cilbabın anlamını araştıralım:
Zemahşeri "Keşşaf" adlı tefsirinde cilbabı şöyle açıklamıştır:
"Cilbab, kadının başına attığı başörtüsünden büyük ve cübbeden küçük, geniş bir elbisedir."
İbn-i Abbas'tan şöyle nakledilmiştir:
"Cilbab, yukarıdan aşağıya bedenin tümünü kapsayan bir aba ve örtüdür."
Lisan-ül Arab şöyle diyor:
"Cilbab, gömlek ve başörtüsünden geniş, abadan kısa bir örtüdür ve kadın onun ile baş ve göğsünü kapatır.
Diğer lügatçılardan da, kadının kendini örttüğü (çarşaf ve cübbe gibi) örtüye kadının cilbabı söylendiğini nakletmiştir."
Kurtubi'nin tefsirinde ise şu açıklama mevcuttur:
"Cilbab, başörtüsünden daha büyük bir elbisedir. İbn-i Abbas ve İbn-i Mes'ud onun âbâ anlamında olduğunu kabuletmişler, bazıları da onu, başörtüsü diye tanımlamışlardır. Doğrusu ise, cilbab bütün bedeni kapsayan bir elbisedir."
el-Mu'cem-ül Vasit'te cilbab için şu manalar zikredilmiştir: "Entarı, tüm bedeni örten bir örtü, başörtüsü, çarşaf ve âbâ."
Mu'cem-u Mekaiys-il Lügat'ta şöyle geçer: "Cilbab, entariye denir."
Ekrab-ül Mevarid'de ise şöyle yazılmış:
"Cilbab, entaridir; veya melefeden küçük genişce bir elbisedir. Kadının, diğer elbislerini altında gizlediği örtüye denildiği de nakledilmiştir."
El-Müncid'de şöyle gelmiş:
"Cilbab, gömlek veya geniş bir elbisedir."
Larus şöyle yazıyor: "Cilbab kadınların geniş elbisesi veya çarşafı, kadınların elbiselerinin üzerine örttükleri örtüdür. Yatan birinin üzerine örttüğü melefeye de denir."
Mecma-ul Beyan'da da şöyle yer almıştır:
"Cilbab, kadının bir iş için evden çıktığında, baş ve yüzünü örttüğü bir örtüdür."
Ve diğer bazı müfessirler cilbab için başörtüsü, örtü, elbise ve gömlek manalarını nakletmişlerdir.
Tefsir-i Tibyan'da İbn-i Abbas ve Mücahid'den şöyle nakledilmiştir:
"Celabib cilbabın çoğuludur ve kadınların başörtüsü anlamındadır. Kadın evden bir iş için çıktığında baş ve yakasını onunla örter.
Hasan'dan da şöyle nakledilmiştir:
"Cilbab, tüm bedeni örten ve yüze sarkan bir elbisedir."
[1]- Tefsir-i Kumi,c.2, s.366.
[2]- Revai-ul Sabunî, c.2, s.377, Suyuti'nin ed-Dürr-ül Mensur'undan naklen.
İslamda Kadının Şahsiyeti ve Hicab 6
İslamda Kadının Şahsiyeti ve Hicab 5
