بسم الله الرحمن الرحیم
آشنایی با برخی از منجمان دوره ی اسلام
با طلوع خورشید پرفروغ اسلام دانش نجوم به سرعت شکوفا شد .هزینه های زیاد صرف احداث و ساخت و ساز رصدخانه های بزرگ گردید.راهکارهای جدید فراهم آمد و دست آورد های تازه و اکتشافات جدید نصیب منجمان مسلمان گردید به گونه ای که تالیفات آنان شرق و غرب گیتی را روشن ساخت
1-ابراهیم بن حبیب فزاری: وی از اصحاب امام صادق و کاظم (ع) به شمار رفته است.
وی به عنوان منجم بزرگ شیعه و دانشمند معروف ،نخستین شخصیتی است که در جهان اسلام ،
اسطرلاب را ساخت و آن را به صورت مبطخ((خربزه شکل)) و مسطح درست کرد ،او قصیده ای
در اخترشناسی سروده است،
و یکی از کتاب های او ((تسطیح الکره))است که به گفنه قفطی همه دانشمندان اسلام از آن
استفاده برده اند.
2-حسن بن موسی نوبختی (م302 یا 310 ه.ق) :
بزرگترین شخصیت شیعه در قرن 4 و 5 هجری در نجوم ،فلسفه،کلام و ترجمه است،وی درخشانترین چهره ها و دانشمندی مبرز در فلسفه و کلام امامیه و از ارکان ترقی فکری و علمی آن عصر به شمار رفته است.
((حسین بن روح نوبختی))نایب حضرت مهدی(عج)می باشد،خاندان نوبخت تا اوایل قرن 5 در آسمان
علم کلام و حدیث و ادب ، شعر و نجوم درخشیدند.
3- ابوسهل فضل بن ابی سهل نوبختی:به گفته ی سید بن طاووس فضل بن ابی سهل در علم نجوم معرفت کامل داشت ،بنا به گفته ی او و نوشته صاحب جواهر،فضل کسی بود که خطای اخترشناسان را به مامون خبر داده گفت:ساعتی که برای ولایت عهدی حضرت رضا(ع)انتخاب کرده اند اشتباه است و این کار به سامان نمی رسد،مامون او را از ابراز این سخن منع کرد و گفت :مبادا به کسی این رز را فاش سازی و گرنه در امان نخواهی بود،فضل فهمید که منجمان به دستور مامون این ساعت را عمدا برگزیده اند.
4-موسی بن حسن نوبختی
۶-احمدبن محمد بن خالد برقی ( حدود374ق)از موثقین معار امام جواد(ع) و امام هادی(ع) بوده است.
7-احمدبن محمد بن الطلحه:او را عاصمی نیز گفته اند، وی را بالاتفاق موثق در حدیث دانسته اند و از بهترین مولّفات او کتاب نجوم و موالید ائمه(ع) است.
8-جلوری بصری
9-محمد بن ابی عمیر(217ه):موثق ترین راوی نزد عامه و خاصه ریالجلیل القدر،بزرگ مقام ، عابد ،با تقوا و یگانه عصر خود از اصحاب امام موسی بن جعفر، امام رضا و امام جواد(ع) است،او دارای 94 کتاب در رشته های مختلف علوم اسلامی از جمله نجوم است.
10-محمدبن مسعود عیاشی سمرقندی: وی تالیفاتی در رجال نجوم و طب از خود به یادگار گذاشته است.
11-ابن اعلم بغدادی(علی بن حسن علوی حسینی 375-324ق):وی از دانشمندان نامی فلک ، نجوم و اخترشناسی است و در هندسه سیر کواکب و موسیقی به روش فیثاغورث استاد مسلم است،چنان که زیج او به زیج ابن اعلم شهرت یافت.
ارجمندی و مقام و منزلت اب اعلم در دربار عضدالدوله دیلمی به پایه ای بود که عضدالدوله به او عقیده و وابستگی ویژه داشت،از پیشگویی های او پیروی می کد و در همه امور از او نظر می خواست.
12-علی بن حسین مسعودی (حدود 345 ق): صاحب تاریخ معروف ((مروج الذهب)) و رساله ای به نام ((اثبات الوصیه لعلی بن ابیطالب (ع) ))
13- ابوالقاسم بن نافع
14-ابوخالد سجستانی: اوکسی بود که دانش نجوم او را به ((شهادت)) حضرت موسی بن جعفر(ع)دلالت کرد .از این رو از واقفیت دست برداشت.
15-فضل بن سهل نوبختی:فضل وزیر مامون و اخترشناسی چیره دست بود ،وی هنگام جنگ بین امین و مامون ،به مامون گفت: پیروزی از آن توست،در اثناء پیکار، عرصه بر لشگر مامون تنگ آمد و مامون آهنگ فرار کرد اما فضل او را دلداری داد و گفت:پروزی قطعا با تو است اندکی تامل کن،در اینجا بود که لشگر مامون به فرماندهی طاهر در یک یورش همه جانبه طومار لشگر امین را در هم پیچیده پیروز شدند و پس از ساعاتی سر فرمانده لشگر امین را نزد مامون آوردند.
16-پوران دختر حسن بن سهل نوبختی (271-192ق (:از دانشمندان بزرگ رشته ادب ،اخلاق و نجوم به شمار رفته ،مامون الرشید او را به همسری برگزید.
17-یحیی بن خالد برمکی:او در دستگاه هارون الرشید جاه و منزلتی بزرگ کسب کرده بود.
18-جعفربن یحیی برمکی(150-187ق):وزیر هارون الرشید.
اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
