اگرچه اوضاع کنونی اقتصاد دنیا تعریف چندانی ندارد و به تبع آن مناطق درحال پیشرفتی چون دوبی نیز از این قاعده مستثنی نیست ولی بد نیست نگاهی به تاریخچه شکل گیری این امارت بپردازیم، شاید قضاوت درباره سرعت این پیشرفت و چگونگی آن اکنون راحت تر باشد.در اینجا قصد تمجید و تعریف از امارات، شیخ نشین ها، و در کل نظام سرمایه داری نیست. فقط و فقط تاریخچه شکل گیری دوبی ، همین و بس!
سی و چند سال پیش دوبی هیچ نبود، جز یک بندر کوچک مروارید خیز که از راه قاچاق طلای سیاه به هند روزگار میگذراند و خیلج کوچک آن، اندک آب دریا بود که در خشکی پیش رفته بود.
درتاریخ 6 اکتبر 1973 کشورهای عرب صادرکننده نفت به ابتکار امارات (ابوظبی) تصمیم میگیرند که درواکنش به جنگ کیپور، فروش نفت به کشورهای حامی اسرائیل را متوقف کنند. این تحریم که به تمام کشورهای مصرف کننده گسترش می یابد، اوج گیری قیمت نفت و اولین شوک یا بحران نفتی را موجب میشود. غرب دوبی را کشف میکندو دوبی درهای خود را به روی دنیای مدرن میگشاید. درفاصله زمانی کمتر از یک نسل، این امارت بسیار کوچک به کانون ترانزیت کالا، نخست در سطح خلیج فارس و سپس خاورمیانه و اکنون سراسرجهان تبدیل شده است. همه چیز از پیدایش نفت شروع شد ، اما اکنون نفت درآن نقش حاشیه ای دارد . حالا چه کسی است که به فکر نفت باشد؟ بحران نفتی به ماقبل تاریخ تعلق دارد!
حکایت طلای سیاه
شیوه کهن زندگی پیش از نفت یعنی سالهای 1960 ، دیرزمانی به طول نینجامید : نه برق نه آب آشامیدنی نه پزشک نه جاده! خلاصه جایی برای غیر زندگی کردن! چرا که کمتر کسی بیش از 40 سال عمر میکرد.ماجرا از سال 1969 با استخراج اولین بشکه نفت آغاز میشود. دوبی که به تازگی از قیمومیت بریتانیا آزاد میشود درمی یابد که ذخایر نفتی اش ناچیز است و دیر نخواهد پایید. این امارت کوچک با گره زدن سرنوشت خود به همسایه اش ابوظبی که چهارمین ذخیره نفتی دنیا را داشت ولی هنوز ازآن استفاده نمیکرد از خود هوشمندی نشان داد.
در دسامبر1971 فدراسیون امارات متحده عربی ، هفت امیرنشین ساحل پیشین دزدان دریایی را گردهم آورد. دوبی با پشتیبانی مالی ابوظبی خلیج کوچک خود را لایروبی میکندو بندرگاه دیگری در آبهای پرعمق برای نفتکشها میسازدو همینطور فرودگاهی که باعث تمسخر همگان درآن زمان شد زیرا با فرودگاه شارجه فقط 10 کیلومتر فاصله داشت.
در 1979 انقلاب اسلامی ایران و یک سال بعد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به سود امیرنشین کوچک ولی بلندپرواز تمام میشود. نه تنها قیمت نفت یکباردیگر اوج میگیرد بلکه بندر دوبی از یک موقعیت استراتژیک برخوردار میشود. کالاهای متنوعی از ترانزیستور و ماشین لباسشویی و اسلحه و لاستیک و ... که بیشتر از آسیا وارد میشود راه بازار ایران را درپیش میگیرد.درمیانه سالهای 1980 "جبل علی" که به بزرگترین بندر مصنوعی جهان تبدیل شده است با یک منطقه آزاد احاطه و از طریق یک بزرگراه به فرودگاه وصل میشود و فرودگاه نیز برای پذیرش هواپیماهای باری و شرکت ملی هواپیمایی جدید امارات گسترش می یابد.
اشغال کویت و عملیات طوفان صحرا در سال 1990 بر اهمیت نقش دوبی به عنوان پشت جبهه می افزاید، این شهر پذیرای شماری از بازرگانان کویتی میشود.با پایان این جنگ و تحریم علیه بغداد فرصت دیگری برای تجارت پرسود فراهم می آید که نفت قاچاق عراق از راه دوبی صادر میگردد.
فروپاشی نظام شوروی سابق نیز در سال 1991 مشتریان تازه ای را که شیفته کالاهای مصرفی هستند روانه دوبی میکند : روسها ارمنی ها اکراینی ها قزاقها .. گاه تنها برای روزهای آخر هفته به دوبی پرواز میکنند و بدون خارج شدن از محوطه فرودگاه و محدوده معروف "معاف از عوارض ( 9 هزار متر مربع) همانجا میخورند و میخوابند و هنگام رفتن مقادیر زیادی عطریات و زیورآلات و تلویزیون و .. همراه خود میبرند.طبق سیاست شرکت هواپیمایی امارات هر مسافر میتواند 17 کیلو بار اضافی همراه داشته باشد.
درمیانه سالهای 1990 امارات که به سومین مرکز صدور مجدد کالا تبدیل شده در پی تقسیم وظایف بین امارات هفتگانه ،دوبی نفت را به دست فراموشی سپرد و ابوظبی که قدرتمندترین و غنی ترین عضو این امارات بود بار ارتش و دیپلماسی و آموزش و پرورش و..را از دوش دوبی برداشت و دوبی کم کم وارد طرح های بزرگتری میشود مانند هتل سازی و مراکز تجاری و زمینهای گلف و گردشگاه های ساحلی .147 ملیت از سراسر دنیا در دوبی زندگی میکنند که 90درصد آنها را مهاجرین تشکیل میدهند.
تاثیر 11 سپتامبر
خانواده های ثروتمند خلیج فارس که عادت داشتند تابستان را درآن سوی اقیانوس اطلس بگذرانند بعد از کاهش تمایلات به آمریکا در اثر حادثه 11 سپتامبر 2001 اکنون هتلهای مجلل امارات را که در آن سخنی از سیاست نمیرود را ترجیح میدهند.
