تبیان، دستیار زندگی

پيرزن ريسنده ي نخ

وَ لا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَها مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكاثاً تَتَّخِذُونَ أَيْمانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَنْ تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبى‏ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّما يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَ لَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ ما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

و مانند آن « زنى‏ » كه رشته خود را پس از محكم بافتن، « يكى يكى‏ » از هم مى‏گسست مباشيد كه سوگندهاى خود را ميان خويش وسيله « فريب و » تقلب سازيد « به خيال اين‏ » كه گروهى از گروه ديگر « در داشتن امكانات‏ » افزونترند. جز اين نيست كه خدا شما را بدين وسيله مى‏آزمايد و روز قيامت در آنچه اختلاف مى‏كرديد، قطعاً براى شما توضيح خواهد داد.

ريسمانى كه از يك سو به قلب شخص و از سوى ديگر به سمت آسمان رفته و دستى در حال پنبه كردن و از بين بردن آنست:
اشاره به كسانى كه ارتباط خود با عالم معنا را با دست خود قطع و نابود مي كنند و هر آنچه را كه تنيده‏اند دوباره پنبه مي كنند.

شخصي كه با ماسه‏هي كنار دريا، خانه‏هايي مي‏سازد و موج اين خانه‏هي ماسه‏ي را نابود مي‏كند:
اشاره به كار بيهوده و احمقانه.
زني كه با چرخ نخ‏ريسي‏اش نخ مي‏بافد و پس از محكم بافتن آنرا از هم مي‏گسلاند:
اشاره به كار بيهوده و احمقانه.

مشبه:
كفار و منافقيني كه عهد خود را مي ‏شكستند.
مشبه به:
پيرزني كه رشته خود را پس از محكم بافتن، يكي يكي از هم مي ‏گسست.
وجه شبه و توضيح:
در اين آيه با مثالي زيبا اعمال بيهوده و چه بسا زشت و پليد كساني كه با قسم خوردن و پيمان بستن‏هي دروغين، قصد فريب مردم را داشتند، به تصوير مي ‏كشد. پيرزني رشته‏ي را محكم مي ‏بافد و پس از آن تمامش را وامي ‏تابد و پنبه مي ‏كند و اين كار هر روز اوست. نقض عهد و شكستن پيمان نيز دقيقاً به همين شكل است. پيماني بسته مي ‏شود اما يكطرف تعهد، با تغيير شرايط و به جهت حفظ منافعش به طور يكطرفه، پيمان بسته شده را مي ‏شكند و خيانت در عهدش مي ‏كند. اين كاري است بس بيهوده و پليد به خصوص كه از اول هم با نيت خيانت و فريبكاري همراه باشد.