تبیان، دستیار زندگی

اعماق درياي ظلماتي

أَوْ كَظُلُماتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَراها وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ

يا « كارهايشان‏ » مانند تاريكيهايى است كه در دريايى ژرف است كه موجى آن را مى‏پوشاند « و » روى آن موجى « ديگر » است « و » بالاى آن ابرى است. تاريكيهايى است كه بعضى بر روى بعضى قرار گرفته است. هر گاه « غرقه‏ » دستش را بيرون آورد، به زحمت آن را مى‏بيند و خدا به هر كس نورى نداده باشد او را هيچ نورى نخواهد بود.

شخص فرورفته در ظلمات:
اشاره به كسانى كه خداوند نورى براى آنها قرار نداده است و در ظلمات بسر مي برند.
حبابها:
اشاره به پوچ بودن زندگى كسانى كه در ظلماتند.
ماهى مرده در حباب:
اشاره به مرده‏دلىِ كسانى كه در ظلمت به سر مي برند.

شخصي كه در ظلمات ته درياست و چشم و دلش سياه گشته است:
اشاره به كافران كه در عالم ظلماتند و خداوند بري آنها نوري قرار نداده است.

مشبه:
اعمال كفار.
مشبه به:
ظلمتي مطلق در اعماق دريايي ژرف كه موجهي متعددي آن را پوشانده و بر فراز اين دريا، ابري سياه قرار گرفته است.
وجه شبه و توضيح:
كفار به واسطه اعمالشان در ظلمتي قرار مي ‏گيرند كه مثال اين آيه بيانگر وضعيت آنها در اين حالت اسف‏بار است. ابري سياه، آسمان دريايي عميق و مواج را فراگرفته است و شخصي در اعماق اين دريا به تنهايي و بدون هيچگونه نور و راهنمايي رها شده است. مسلماً تاريكي و ظلمت مطلق همه جا را فراگرفته و هيچ چيز قابل تشخيص و مشاهده نمي ‏باشد. اين ظلمت همان ظلمتي است كه كافر دچار آن شده است. او در چنين تاريكي حتي خودش را هم نمي ‏بيند تا چه رسد به ديگران، در تنهايي مطلق و جهل و بي ‏خبري كامل فرومي ‏رود. نه راه را پيدا مي ‏كند، و نه جي خود را مي ‏داند و نه وسيله‏ي دارد و نه....