تبیان، دستیار زندگی

گنگ ناتوان

وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً رَجُلَيْنِ أَحَدُهُما أَبْكَمُ لا يَقْدِرُ عَلى‏ شَيْ‏ءٍ وَ هُوَ كَلٌّ عَلى‏ مَوْلاهُ أَيْنَما يُوَجِّهْهُ لا يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَ مَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ هُوَ عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ

و خدا مثلى « ديگر » مى‏زند: دو مردند كه يكى از آنها لال است و هيچ كارى از او برنمى‏آيد و او سربار خداوندگارش مى‏باشد. هر جا كه او را مى‏فرستد خيرى به همراه نمى‏آورد. آيا او با كسى كه به عدالت فرمان مى‏دهد و خود بر راه راست است يكسان است؟

شخصى با قفلى بر دهان:
اشاره به گنگ مادرزادى كه قادر بر انجام هيچ كارى نيست.
شخص سبز رنگ كه به سوى نور مي رود:
اشاره به انسانى كه در راه راست قرار دارد و به سوى نور مي رود.

شخصي كه پايش در زمين فرو رفته و دستش به سرش (در اصل به دهانش) زنجير شده و در اتاق فرسوده‏ي نشسته است:
اشاره به گنگ مادرزادي كه اسير ذهنيات خود است و با گذشت ساعتها و روزها هيچ عمل خوبي انجام نمي‏دهد و عمر خود را تباه مي‏سازد.
نور و دريا:
اشاره به عالم عدل و عالم معنويت.
شخصي كه بر سمت نور و دريا مي‏رود:
اشاره به كسي كه امر به عدل و داد مي‏كند و راه معنويت را پيش گرفته است.

مشبه:
خداوند متعال- بتها و خدايان دروغين.
مشبه به:
فردي كه هم خود درست عمل مي ‏كند و هم ديگران را به سوي درستي و عدالت هدايت مي ‏نمايد- غلامي كر و لال و عاجز از هر كاري .
وجه شبه و توضيح:
در اين مثال تفاوت فاحش خدايان دروغيني همچون بتها با خداوند متعال به تصوير كشيده مي ‏شود. غلامي را تصور كنيد كه كر و لال مادرزاد است. اين شخص نه تنها اختياري از خود ندارد بلكه در صورت تمايل، توانايي انجام هيچ كاري را هم ندارد چرا كه هيچ چيز را نمي ‏شنود و اطلاعاتش منحصر به آن اندك مواردي است كه مي ‏بيند. هيچگونه ارتباطي با ديگران نمي ‏تواند برقرار كند زيرا زباني كه قادر به تكلم باشد ندارد و خلاصه اينكه اگر چه در ظاهر همچون ساير افراد داري اندام و اعضاء و جوارح است اما در واقع ناتوان از هر فعلي است و هميشه سربار صاحبش مي ‏باشد. حال در مقابل، فردي را تصور كنيد كه تمام اندام او در كمال صحت و سلامت است و به واسطه داشتن عقل و فطرتي سالم، تمام اعمالش را هم درست و صحيح انجام مي ‏دهد. چنين شخصي نه تنها خودش درست عمل مي ‏كند بلكه هدايتگر ديگران هم خواهد بود. با نظر به آنچه گذشت به خوبي مشخص مي ‏شود كه آنچه بعضي به عنوان معبود مي ‏پرستند، همانند غلامي كر و لال و در بند، اختيار و توانايي انجام كاري را بري خودشان هم ندارند تا چه رسد به اينكه ديگران را ياري رسانند و يا راهنمايي كنند. و خدي سبحان كه هم آنچه كه از او سرچشمه مي ‏گيرد بجا و برحق است و هم خلق را از طريق ارسال انبياء و احكام شريعت به راه راست هدايت مي ‏كند، در كمال قدرت و توانايي به هيچ وجه قابل قياس با آن بتها نمي ‏باشد.