تبیان، دستیار زندگی

مردار خوار

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‏اى از گمانها گناه است، و جاسوسى مكنيد، و بعضى از شما غيبت بعضى نكند، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‏اش را بخورد؟ از آن كراهت داريد. « پس‏ » از خدا بترسيد، كه خدا توبه پذير مهربان است.

چشمان قرمز:
اشاره به تجسس كه رنگ شيطانى به نگاه انسان مي دهد.
قطرات خون در گوشه دهان:
اشاره به غيبت كه همچون خوردن گوشت برادر مرده مي باشد.
فضاى سياه و خاكسترى:
اشاره به ظلمات و سياهى گناه تجسس و غيبت.

برهوت آتشين:
اشاره به باطن گناهان.
شخصي كه از سرش آتشي برافروخته است:
اشاره به بعضي از گمانها كه گناه است و ذهن انسان را دوزخي مي‏كند.
شخصي كه از چشمانش آتشي برافروخته است:
اشاره به باطن دوزخي تجسس.
شخصي كه در حال خوردن گوشت برادر مرده‏ي خود مي‏باشد:
اشاره به باطن زشت غيبت.

مشبه:
غيبت كردن.
مشبه به:
خوردن گوشت جسد برادر.
وجه شبه و توضيح:
بشر بنابر حكم ضرورت و فطرت خود از همان ابتدا متمايل به تشكيل اجتماع بود تا در پرتو اين گرد هم آمدن و معاشرت با ديگران همه افراد جامعه همچون پيكري واحد بتوانند از يكديگر بهره‏مند شوند و به سمت هدف و جهت معيني حركت نمايند. نتيجه يك چنين ارتباط و انتفاع همگاني ، شكل‏گيري و ايجاد شخصيت اجتماعي مشخص بري تك تك افراد جامعه بشري بود. حفظ و احترام به اين شخصيت اجتماعي كه به "آبرو" معروف است، از جمله مسائلي است كه اسلام تاكيد فراواني بر آن داشته و هر عملي كه آبروي افراد جامعه را مورد آسيب و خدشه قرار دهد- همچون غيبت كردن- به شدت نهي كرده و مورد نكوهش قرار داده است. چرا كه در اثر غيبت و بدگويي از ديگران به تدريج همه نسبت به عيوب پوشيده يكديگر مطلع مي ‏شوند و هويت اجتماعي و منزلت افراد از بين خواهد رفت. در چنين جامعه‏ي همه از يكديگر واهمه دارند و در كمال بي ‏اعتمادي و بيزاري نسبت به يكديگر و به اجبار در كنار هم زندگي مي ‏كنند و پر واضح است كه استفاده و بهره‏مندي از ديگران در چنين جامعه‏ي جايي نخواهد داشت. فرد غيبت‏كننده در حالي كه دوست و برادرش حضور ندارد و در بي ‏خبري كامل و فاقد هر نوع وسيله‏ي بري حفظ و حراست از آبروي خود است، از او بدگويي مي ‏كند و صفات و اعمال ناپسند پنهاني او را به اطلاع ديگران مي ‏رساند و اعتماد ديگران را نسبت به برادر مؤمنش از بين مي ‏برد. حال اگر اين كردار زشت و ناپسند همچون خوره‏ي در بين افراد جامعه شايع شود، تمام جامعه از فعاليتهي اجتماعي تهي مي ‏شود. از همين رو قرآن كريم در قالب مثالي تكان‏دهنده، نهايت زشتي و پليدي غيبت كردن را كه موجب عقاب و كيفر الهي است به تصوير مي ‏كشد. شخصي جسد بي ‏جان و بي ‏دفاع برادر خود را در پيش رو دارد و در كمال قباحت و زشتي شروع به خوردن گوشت بدن او مي ‏كند و چنين عملي يقيناً عذاب الهي را به دنبال خواهد داشت.