تبیان، دستیار زندگی

صدور قطعنامه مجمع عمومي سازمان ملل متحد درباره جنگ ايران و عراق (1361ش) بنا به تقاضاي عراق، موضوع جنگ براي اولين‌بار با عنوان تبعات طولاني شدن منازعه مسلحانه بين ايران و عراق، در دستور كار سي و هفتمين اجلاس عمومي سازمان ملل متحد قرار گرفت. مجمع عمومي در30 مهر1361 (22 اكتبر1982م) با119 رأي موافق، 1 رأي مخالف (جمهوري اسلامي ايران)، 15 رأي ممتنع و20 غايب، قطعنامه3/37 را تصويب كرد كه مهم‌ترين اقدام مجمع در قبال جنگ ايران و عراق به حساب مي‌آيد. عنوان اين قطعنامه خود حاكي از آن بود كه آنچه مجمع را وادار به صدور قطعنامه كرد ادامه منازعه است و نه شروع جنگ و تجاوز. همچنين تا زماني كه عراق در داخل خاك ايران پيشروي كرده بود، مجمع، سكوت و انفعال اختيار كرده بود ولي با آزادسازي خرمشهر و عقب‌نشيني و شكست سهمگين رژيم بعث، مجمع به فكر صدور قطعنامه افتاد. وجود تنها يك رأي مخالف به قطعنامه مجمع، جمهوري اسلامي ايران را به كلي از مجمع، در خصوص جنگ عراق با ايران، نااميد كرد. عمليات عاشوراي4 در منطقه هورالهويزه (1364ش) عمليات عاشوراي4 با هدف انهدام نيروهاي دشمن در منطقه عملياتي غرب درياچه ام‌النعاج واقع در هورالهويزه توسط سپاه پاسداران و در وسعتي در حدود110 كيلومتر مربع صورت گرفت. در اين عمليات64 پايگاه و7 آبراه در غرب درياچه ام‌العناج آزاد و بيش از صد فروند قايق بزرگ و كوچك و انواع سلاح‌هاي سنگين و نيمه سنگين و چندين انبار مهمات و... از دشمن منهدم شد. به غنيمت گرفتن27 فروند قايق،4 قبضه خمپاره‌انداز،2 قبضه توپ ضدهوايي و تعداد زيادي سلاح دوشكا و آرپي‌جي هفت از ديگر نتايج اين عمليات بود. در اين عمليات، دشمن بيش از سيصدنفر كشته و زخمي به جاي نهاد،25 پايگاه منهدم شد، يك فروند هواپيماي دشمن سقوط كرد و110 كيلومتر مربع از زمين‌هاي منطقه آزاد شد.

آغاز عمليات والفجر4 (1362ش) عمليات بزرگ والفجر4 در تاريخ 27 مهر1362 با رمز مقدس يا الله، يا الله، يا الله در منطقه عملياتي غرب و دره شيلر در شمال مريوان و پنجوين در وسعتي در حدود600 كيلومتر مربع انجام گرفت. هدف اين عمليات، قطع ارتباط نيروهاي ضد انقلاب با رژيم بعث عراق، آزادسازي بخشي از ميهن اسلامي و ارتفاعات مهم عراق، آزادسازي بخشي از ميهن زير ديد و تير دشمن، فراهم‌‌سازي مقدمات عمليات در استان سليمانيه عراق و وارد كردن ضربات اساسي بر ماشين جنگي دشمن و... بود. اين عمليات، در سه مرحله صورت گرفت و تا اواسط آبان ماه1362 به طول انجاميد. در اين عمليات، رزمندگان اسلام متشكل از نيروهاي ارتش و سپاه از دو محور بانه و مريوان بر نيروهاي دشمن هجوم بردند و با عبور از ميدان‌هاي مين و موانع ايذايي و كوه‌هاي صعب‌العبور، به سرعت دشمن را محاصره كردند. بر اثر اجراي آتش قواي اسلام، منطقه مملو از جنازه بعثيان و ادوات منهدم شده آنها گرديد و دود پر حجمي، آسمان منطقه عملياتي را فرا گـرفت. در نتيجـه عمليـات والفـجـر4، ارتفاعات مهمي همچون هيتمال، لك‌لك، رستم آلان و... آزاد شده و حدود700 كيلومتر مربع از خاك عراق آزاد گرديد. در اين عمليات10 فروند هواپيما،27 دستگاه تانك و نفربر،200 دستگاه خودرو و... از دشمن منهدم گرديد. همچنين200 دستگاه خودرو،20 دستگاه جيپ106 و مقدار زيادي مهمات سبك و سنگين و وسايل مخابراتي به غنيمت سپاه اسلام درآمد. علاوه بر آن، هجده هزار نفر از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و1000 نفر اسير شدند. در اين عمليات، همچنين200 نفر از رزمندگان اسلام از اسارت عناصر ضد انقلاب آزاد شدند. حمله تجاوزكارانه ناوهاي آمريكايي به جزاير نفتي ايران در خليج‌فارس(1366ش) پس از آن كه دولت كويت، جمهوري اسلامي ايران را به حملات موشكي متهم كرد و عراق با اين بهانه در17 شهريور66، به تأسيسات ايران حمله برد، ايران نيز يك موشك به نفتكش كويتي پرتاپ كرد و خساراتي وارد آورد. دولت آمريكا به اين بهانه كه پرچم آمريكا روي نفتكش بود تصميم به اقدام تلافي جويانه گرفت و در27مهر1366، چهار ناوشكن آمريكايي به جزيره رستم كه پايانه نفتي رشادت در آن بود، اعزام شدنـد. در اين حمله ، تنهـا بيست دقيقـه مهلت داده شد كـه آنجـا را تخليه كنند. آنگاه با توپ‌هاي سنگين، هزار گلوله به آن شليك كردند و چونهنوز بخشي از تأسيسات نفتي پابرجا بود، گروه انفجاري را به جزيره اعزام داشتند كه آن را نيز ويران سازد. سپس يك گروه از كماندوهاي آمريكايي به ميدان نفتي رسالت در شمال جزيره رستم كه مدعي بودند در آن ميدان نفتي، تأسيسات رادار و مخابرات وجود دارد حمله نموده، تأسيسات مستقر در جزيره را نابـود كردند. اين درحالي است كه هيچ گـونه تأسيسـات نظامي و راداري روي سكوهاي نفتي مذكور وجود نداشت. تجاوز مسلحانه آمريكا به تماميت ارضي ايران، نقض‌منشور ملل متحد و حقوق بين‌الملل و نقض مجدد ادعاهاي ظاهري آنان در رعايت بي‌طرفي و نقض كليه بندهاي قطعنامه‌هاي شوراي امنيت بود. اين حمله تجاوزكارانه آمريكا به سكوهاي نفتي ايران در خليج‌فارس، واكنش‌هاي متعددي در كشورهاي مختلف به دنبال داشت و برخي كشوها اين اقدام تجاوزكارانه را محكوم كردند.

عمليات متوسط عاشورا (ميمك)(1363 ش) عمليات متوسط عاشورا، در تاريخ 25مهر1363ش با رمز يا اباعبدالله‌الحسين(ع) در منطقه عملياتي جبهه مياني و ارتفاعات مرزي ميمك در وسعت تقريبي50 كيلومتر مربع به طور مشترك و به فرماندهي سپاه پاسداران آغاز شد. از ابتداي جنگ تحميلي، اين ارتفاعات، يكي از مناطق فعال بود كه طرفين جنگ براي تسلط بر آن، همواره درگير بودند. اين عمليات با اهداف آزادسازي ارتفاعات مرزي، انهدام نيروهاي دشمن، تحميل خط پدافندي جديد و راندن دشمن به دشت، با شليك بي‌امان آتشبارهاي سپاهيان اسلام، از سه محور صورت گـرفت. اين عمليات پس از پنج روز نبرد سنگين، در 30مهر به پايان رسيد و رزمندگان اسلام، پيروزمندانه در مواضع جديد استقرار يافتند. نتايج عمليات متوسط عاشورا: تلفات نيروي انساني دشمن:190 نفر اسير، ساير نتايج: آزادسازي منطقه‌اي به وسعت50 كيلومتر مربع از جمله ارتفاعات كركني، فيصل، كوه گچي و كاسه كاف؛ تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: 75دستگاه انهدامي و9 دستگاه اغتنامي، خمپاره‌انداز:29 قبضه اغتنامي، ضدهوايي: 7 قبضه اغتنامي، توپ106م‌م:6 قبضه اغتنامي، خودرو:4 دستگاه اغتنامي و20دستگاه اغتنامي، سقوط3 فروند هواپيما و2 فروند هلي‌كوپتر.

عمليات كلاسيك دزفول توسط ارتش جمهوري اسلامي (1359ش) ارتش عراق از همان روزهاي نخست تجاوز، سعي در تصرف پايگاه مهم وحدتي (پايگاه هوايي) دزفول داشت كه با مقابله نيروهاي مردمي، آرزوهايش به ياس مبدل شد و براي تلافي شكست‌هاي خود در جبهه‌هاي دزفول، اين شهر را زير آتش توپخانه خود گرفت. از اين رو، براي دور كردن آتش دشمن از شهر در امان ماندن پايگاه نيروي هوايي، طرح حمله‌اي به صورت كلاسيك توسط نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران ريخته شد كه اين حمله در روز23 مهر1359، درغرب دزفول انجام شد. اين عمليات علي‌رغم فداكاري و جانبازي نيروهاي اسلام، به دليل عدم پشتيباني و شناسايي دقيق منطقه، به عقب‌نشيني قواي خودي منجر گشت.

محاصره‌كامل‌خرمشهرتوسط‌دشمن‌بعثي درپي اشغال جاده اهواز-آبادان(1359ش) پس از پيشروي دشمن به سمت خرمشهر، عراقي‌ها تا19 مهر، همچنان در مدخل شهر و حوالي آن درگير بودند. همچنين عقبه نيروهاي خودي با استفاده از پل خرمشهر باز بود و تردد در آن صورت مي‌گرفت. در اين حال گرچه مقاومت در داخل خرمشهر، نيروهاي عراقي را با تلفات زياد و كندي در پيشروي روبرو ساخت، ولي در عين حال، عدم تقويت نيروهاي خودي نبودن آتش پشتيباني و... موجب گرديد كه دشمن بدون برخورد با مقاومت جدي، شهر را در اين روز به محاصره كامل خود درآورد. از اين پس درگيري مدافعان شهر با متجاوزان عراقي شدت يافت تا اين كه پس از خلق حماسه‌اي جاودان، خرمشهر در چهارم آبان1359، 35 روز پس از آغاز جنگ، سقوط كرد. عمليات نامنظم فتح1 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي (1365ش) همزمان با اجراي عمليات پي‌در‌پي برون مرزي و وارد كردن ضربات متعدد به ماشين جنگي عراق، عمليات جديدي باهمكاري رزمندگان اسلام و نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق در داخل خاك دشمن، با نام فتتح برنامه ريزي گرديد كه اولين هدف آن، شهر اقتصادي و نفتي كركوك بود. رزمندگان اسلام با نفوذ تا عمق150 كيلومتري خاك عراق، به انتظار اعلام عمليات از طريق قرارگاه رمضان بودند تا اين كه عمليات متوسط و پارتيزاني فتح1 از تاريخ 19 مهر1365ش در منطقه عمومي كركوك عراق با هدف پاسخ به شرارت‌هاي دشمن در حمله به تأسيسات ايران، ضربه زدن به ضد انقلاب خود فروخته در عراق و اختلال در صادرات و جلوگيري از افزايش تولـيد نفت عـراق آغاز شد. در اين عمليات نتايج زير به دست آمد:600 نفر كشته و زخمي؛ انجام عمليات درعمق خاك عراق و تعرضاتي محدود به نيروهاي دشمن و اجراي آتش ادوات با حجم زياد روي تأسيسات كركوك؛ انهدام تأسيسات پالايشگاه كركوك، انهدام نيروگاه حرارتي برق كركوك، انهدام سه پايگاه موشكي زمين به هوا، انهدام مقر منافقين و ضدانقلابيون؛ انهدام تأسيسات تفكيك نفت و گاز منطقه . اين عمليات ، آغازي بر ديگر عمليات‌هاي نامنظم رزمندگان اسلام عليه ارتش بعث عراق بود كه ضربات متعددي را بر دشمن وارد آورد.

اشغال منطقه موسيان توسط ارتش رژيم بعث عراق در روزهاي آغاز جنگ شهر موسيان در شش كيلومتري مـرز ايـران و عراق در استان خوزستان و از شهرهاي عـرب زبـان ايـران‌ است كه كمتر از بيست روز پس از آغاز جنگ، به همراه روستاهاي اطراف آن به تصرف ارتش عراق درآمد. كل جمعيت اين شهر كه در زمان حمله نيروهاي عراقي شامل پانصد و هشتاد خانواده بودند به اسارت قواي متجاوز درآمدند. همچنين پس از اشغال منطقه، ارتش جنايتكار بعث طبق روش هميشگي خود، اين شهر و سي و سه روستاي اطراف آن را به وسيله مواد منفجره و بلدوزر ويران نمود و به تلي از خاك تبديل كرد. شهر مرزي موسيان به همراه بخش‌هاي ديگري از سرزمين ايران، بعد از حدود هفتادماه اشغـال، در اولين روزهاي عمليات غرورآفرين فتح‌المبين، در فروردين1361ش از دست قواي بعثي آزاد شد و به آغوش ميهن اسلامي بازگشت.

صدور قطعنامه588 شوراي امنيت درباره جنگ ايران و عراق با شكايت مكرر ايران مبني بر كاربرد سلاح شيميايي عراق در جنگ و اعزام كارشناسان سازمان ملل، گزارشي از اين بمباران به دبيركل رسيد كه ناگزير رييس شوراي امنيت، بيانيه قاطعي در محكوميت كاربرد اين سلاح‌ها توسط عراق صادر كرد، هر چند كه در اين بيانيه، «ادامه منازعه» نيز محكوم شده بود. شورا در8 بهمن1365، بحث خود را در مورد جنگ آغاز كرد و دبيركل، گزارش مفصلي به شورا ارائه نمود. اين بحث منجر به صدور قطعناه588 در تاريخ16 مهر1365ش(8 اكتبر1986م) به اتفاق آراء شد. اين قطعنامه، با احساس خطر عميق نسبت به طولاني شدن و تشديد منازعه و با يادآوري تعهدات دول در خودداري از كاربرد زور و حل صلح‌آميز اختلافات، ايران و عراق را به اجراي كامل و بدون درنگ قطعنامه قبلي شورا مبني بر آتش‌بس بين طرفين فرا مي‌خواند. علت اصلي صدور اين قطعنامه، بيشتر به خاطر تهديد ايران به انجام حمله سرنوشت‌ساز به عراق است و مي‌توان ارزيابي كرد كه اين قطعنامه، آخرين اتمام حجت به طـرفين و به ويژه ايران براي پذيرش توصيه‌هاي شوراست. اما ايران اين قطعنامه را در حالي كه ارتش بعث، تهاجم بي امان خود را به خاك ميهن اسلامي ادامه مي‌داد، نپذيرفت. حمله چرخ‌بال‌هاي آمريكايي به قايق‌هاي گشتي سپاه در خليج‌فارس (1366ش) نيروهاي ايراني در حال گشت‌زني عادي در منطقه شمالي خليج‌فارس در اطراف جزيره فارسي بودند كه با تهاجم وحشيانه هلي‌كوپترهاي آمريكايي روبرو شدند. در جريان حمله به اين قايق‌ها، 3 قايق به شدت آسيب ديده و قايق چهارم موفق به ترك محل درگيري شد. همچنين دو تن از رزمندگان سپاهي شهيد، يك تن به شدت زخمي و شش تن ديگر ربوده شدند. در جريان اين درگيري، يك هلي‌كوپتر آمريكايي هدف موشك استينگر شليك شده از قايق‌هاي ايراني قرار گرفت و سرنگون شد. وزير جنگ آمريكا اين عمل نيروهاي آمريكايي را دفاع از خود ناميد ولي در واقع آمريكا با اين عمل خود، رسماً اعلام جنگ نمود.

انتشار طرح جمهوري اسلامي ايران براي امنيت منطقه در جريان جنگ تحميلي (1365ش) با طولاني شدن جنگ و گسترش دامنه پيروزي‌هاي نظامي ايران به ويژه پس از فتح فاو در بهمن1364، از سوي آمريكا و حاميان منطقه‌اي آن، درباره نيات و اهداف جمهوري اسلامي ايران شايعاتي منتشر گرديد كه بر اساس آن، ايران به گسترش دامنه جغرافيايي جنگ، تلاش براي اشغال كشورهاي همسايه، دخالت در مورد داخلي كشورها و كمك به گروه‌هاي مخالف دولت مركزي كشورهاي منطقه متهم گرديده است. در پاسخ به اين اتهامات، دولت جمهوري اسلامي ايران از سازمان ملل متحد خواست تا طرح قرارداد امنيتي ايرا را منتشر نمايد. بر اساس اين طرح كه در سي‌ام ارديبهشت1365ش، طي يادداشت محرمانه‌اي به دبيركل سـازمان ملل متحد ارائه شده بود، ايران براي همكاري با دبيركل در جهت انعقاد يك قرارداد امنيتي منطقه‌اي با كشورهاي خليج‌فارس بر مبناي اصول استقلال، حاكميت ملي، تماميت ارضي، عدم مداخله در امور ديگران و... اعلام آمادگي كرده بود. در اين طرح كه در چنين روزي در سال1365ش منتشر شد، از ياد شده و سياست اعلام شده جمهوري اسلامي ايران، مبني بر اجتناب از گسترش جنگ و تأمين صلح براي منطقه مورد تأكيد قرار گرفته بود. همچنين در اين طرح، از اقدامات و ابتكارات دبيركل وقت سازمان ملل در جهت ابقاي صلح باثبات در منطقه بر پايه رعايت احترام به استقلال و تماميت ارضي و عدم مداخله در امور داخلي ديگر كشورها استقبال شده بود.

فتح خرمشهر در عملیات بیت المقدس سال 1361ه ش و روز مقاومت، ایثار و پیروزی

آغاز مرحله دوم نبرد الی بیت المقدس با هدف رسیدن به مرز بین المللی در شمال دشت شلمچه (17/2/1361)