تبیان، دستیار زندگی

آیت الله سیستانی: معدن مثل طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، ذغال سنگ ، فيروزه ، عقيق ،زاج ، نمك و معدنهاي ديگر از انفال است ، يعني مال امام عليه السلام مي باشد، ولي اگر كسي چيزي از آن را استخراج نمايد، در صورتي كه شرعا مانعي نباشد، مي تواند آن را براي خود تملك كند. و چنانچه به مقدار نصاب باشد، بايد خمس آن را بدهد. اگر از معدن طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، ذغال سنگ ، فيروزه ،عقيق ، زاج ، نمك و معدنهاي ديگر چيزي به دست آورد، در صورتي كه به مقدارنصاب باشد، بايد خمس آن را بدهد.

آیت الله سیستانی: نصاب معدن 15 مثقال معمولي طلاي مسكوك است ، يعني اگر چيزي را كه ازمعدن بيرون آورده به 15 مثقال طلاي مسكوك برسد، بايد خمس آنچه را كه پس از كم كردن مخارجي كه كرده است باقي مي ماند بدهد. نصاب معدن بنابر احتياط 105 مثقال معمولي نقره يا 15 مثقال معمولي طلاست ، يعني اگر قيمت چيزي را كه از معدن بيرون آورده ، بعد از كم كردن مخارجي كه براي آن كرده به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا برسد، بنابر احتياطواجب بايد خمس آن را بدهد.

استفاده اي را كه از معدن برده ، آیت الله سیستانی: اگر به حد نصاب مذكور در مسأله قبل نرسد... اگر قيمت آن به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا نرسد، خمس آن در صورتي لازم است كه به تنهايي يا با منفعتهاي ديگر كسب او از مخارج سالش زياد بيايد.

گچ و آهك و گل سرشور و گل سرخ بنابر احتياط واجب از معدن محسوب است و خمس دارد.

كسي كه از معدن چيزي به دست مي آورد بايد خمس آن را بدهد، چه معدن روي زمين باشد يا زير آن ، در زميني باشد كه ملك است يا در جايي باشد كه مالك ندارد.

اگر نداند چيزي را كه از معدن بيرون آورده آیت الله سیستانی: به 15 مثقال طلاي مسكوك مي رسد يا نه ، احتياط لازم آن است كه چنانچه ممكن است ، به وزن كردن يا از راه ديگر قيمت آن را معلوم كند. به 105 مثقال نقره يا15 مثقال طلا مي رسد يا نه ، بنابر احتياط واجب بايد به وزن كردن يا از راه ديگر،قيمت آن را معلوم كند.

اگر چند نفر چيزي از معدن بيرون آورند آیت الله سیستانی: چنانچه قيمت آن به 15 مثقال طلاي مسكوك برسد، ولي سهم هر كدام اين مقدار نباشد، احتياط مستحب آن است كه خمس آن را بدهند. چنانچه بعد از كم كردن مخارجي كه براي آن كرده اند اگر سهم هر كدام آنها به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلابرسد بايد خمس آن را بدهند.

آیت الله سیستانی: اگر معدني را كه در زير زمين ديگري است بدون اجازه با كندن زمين اوبيرون آورد، مشهور فرموده اند آنچه از آن به دست مي آيد مال صاحب ملك است ، ولي اين مطلب خالي از اشكال نيست ، و بهتر آن است كه با هم مصالحه كنند و چنانچه به مصالحه راضي نشوند به حاكم شرع مراجعه نمايند تا نزاع را فيصله دهد. اگر معدني را كه در ملك ديگري است بيرون آورد آنچه از آن به دست مي آيد مال صاحب ملك است و چون صاحب ملك براي بيرون آوردن آن خرجي نكرده بايد خمس تمام آنچه را كه از معدن بيرون آمده بدهد.