İnsan, malını başka birine verir, ona bu senin yanında emanet kalsın der, oda kabul ederse, veya mal sahibi hiçbir şey söylemeden malını koruması için ona bıraktığını anlatır, oda koruma kastiyle alırsa, ileride açıklanacak emanet hükümlerine göre amel etmelidir. |
Emaneti veren ve alanın her ikisi de, mükellef ve akıllı olmalı, onları kimse mecbur etmemelidir. İnsan bir malı çocuk veya deli birisine bırakır veya çocuk ve deli bir malı insana emanet olarak bırakırsa, sahih değildir. Ancak mümeyyiz bir çocuk başkasının malını sahibinin izniyle bir başkasına emanet olarak bırakması caizdir. Emaneti bırakan, aptal ve müflis olmamalıdır. Tasarrufundan men edildiği malın dışında bir malı müflisin bir başkasına emanet olarak bırakmasının sakıncası yoktur. Emanet bırakılan kişi de, aptal olmamalı, emanetin korunması kendi malında tasarruf etmeği veya kendi mülkiyetinden intikal etmesini veya telef olmasını gerektiriyorsa, müflis olmamalıdır. |
İnsan, sahibinden izinsiz bir çocuktan bir şeyi emanet olarak alırsa, sahibine geri vermelidir. Alınan mal çocuğun kendisine ait ise, velisine vermelidir. Mal sahibine ulaşmadan telef olursa, bedelini ödemelidir. Ama mal telef olma durumunda iken velisine ulaştırmak kastiyle çocuktan alır, çocuğun velisine ulaştırmakta ihmallik etmez, hakkı olmayan tasarrufta da bulunmazsa, ondan sorumlu değildir. Emaneti bırakan deli olsa da, hüküm aynıdır. |
İnsan, emaneti koruya bilmiyorsa, emaneti bırakan bunun farkında değilse, o emaneti kabul etmemelidir. Kabul eder o mal da telef olursa, ondan sorumludur. |
İnsan, mal sahibine onun malını korumaya müsait olmadığını anlatır ve ondan emaneti almaz, buna rağmen mal sahibi malını ona emanet olarak bırakır gider, o mal telef olursa, emanet bırakılan kişi sorumlu değildir. Müstehap ihtiyat gereği mümkün olduğunca o malı korumalıdır. |
Emaneti bırakan ve emaneti alan istediklerinde anlaşmayı bozabilirler. |
İnsan, emaneti korumaktan vazgeçer ve anlaşmayı bozarsa, emanet aldığı malı bir an önce sahibine, veli veya vekiline ulaştırmalı veya onlara haber vermelidir. Hiçbir mazereti olmadan emaneti onlara ulaştırmaz veya haber vermezse, mal telef olursa bedelini ödemelidir. |
Emaneti kabul eden bir kimsenin, onu korumak için münasip bir yeri yoksa, onu korumak için korunmasında ihmallik yapıldı denilmeyecek bir yer ayarlaması gerekir. Yer bulup korumakta tembellik yapıldı denecek şekilde olur ve mal da telef olursa, bedelini ödemelidir. |
Emaneti kabul eden bir kişi, onu korumakta ihmallik yapmaz, hakkı olmadığı şekilde kullanmaz, tesadüfen o mal telef olursa, ondan sorumlu değildir. Ama korunmasında ihmallik eder mesela, emniyetli olmayan başkasının ulaşabileceği bir yere bırakır da biri götürürse veya hakkı olmadan onu kullanır, mesela, elbiseyse onu giyer veya hayvan ise onu biner ve o mal telef olursa, sahibine bedelini ödemelidir. |
Malının korunması için mal sahibi belli bir yeri tayin eder, emaneti kabul edene şöyle der, ne olursa olsun benim malımı burada korumalısın. Emaneti alan onu başka bir yere götüremez, eğer başka yere götürür ve o mal telef olursa, ondan sorumludur. Ama emanet bırakanın söylediği yerde malın telef olacağına kanısı olursa, onu daha emniyetli bir yere intikal etmesi caizdir. |