ÒäÏíäÇãå حضرت زهرا (س)
1.
مقدمه
2.
دوران زندگی فاطمه زهرا ( ع )
3.
چگونگی ازدواج
فاطمه ( ع ) و علی ( ع )
4.
از
شادی تا اندوه مقدمه
بدون ترديد در ميان زنان و بانوان اسلامی ، فاطمه زهرا ( ع )
محبوبترين
چهره دينی ، علمی ، ادبی ، تقوايی و اخلاقی در ميان مسلمانان و ديگر مردم
جهان به
شمار مي رود . شخصيت فاطمه زهرا ( ع ) سيده نساء العالمين ( سرور زنان جهان
)
اسوه و الگويی تام و تمام برای تمام زنان عاشق عفت و فضيلت است .
در دامن پاک فاطمه زهرا ( ع ) بود که دو امام بزرگوار و دو شخصيت ممتاز
عالم بشری ، حضرت امام حسن ( ع ) مظهر حلم و وقار و حضرت امام حسين ( ع )
سرور
شهيدان تربيت يافتند ، و نيز زينب کبری ( ع ) حماسه مجسم و مجسمه شجاعت و
نمونه يکتا در سخنوری و حق طلبی که پيام حسينی و حماسه عاشورا را در جهان
اعلام
کرد و نقاب شرک و ريا و پستی و دنياپرستی را از چهره يزيد و يزيديان به يک
سو
زد . کيست که نداند که مادر در تربيت فرزندان بويژه دختران ، سهم بسيار
زيادی
دارد ، و فاطمه زهرا ( ع ) بود که روح آموزش و پرورش اسلامی را در مهد عفت
و
کانون تقوای خانوادگی به پسران و دختران خود آموخت .
پدر و مادر : فاطمه يگانه دختر بازمانده پيغمبر ( ص ) از خديجه کبری
مي باشد . چه بگويم درباره پدری که پيغمبر خاتم و حبيب خدا و نجات دهنده
بشر از
گمراهی و سيه کاری بود ؟ چه بگويم درباره پدری که قلم را توان وصف کمالات
اخلاقی
او نيست ؟ و فصيحان و بليغان جهان در توصيف سجايای او عاجز مانده اند ؟ و
اما
مادرش خديجه دختر خويلد از نيکوترين و عفيفترين زنان عرب قبل از اسلام و در
دوره اسلامی نخستين زنی که به پيامبر اکرم ( ص ) ، شوهرش ، ايمان آورد و آن
چه
از مال دنيا در اختيار داشت - در راه پيشرفت اسلام - کريمانه بذل کرد .
درجه وفاداری خديجه ( ع ) نسبت به پيامبر ( ص ) را در بذل مال و جان و
هستي اش ، تاريخ اسلام هرگز فراموش نخواهد کرد . همچنان که پيامبر اکرم نيز
تا
خديجه زنده بود زنی ديگر نگرفت و پيوسته از فداکاريهای او ياد مي کرد .
از عايشه ، زوجه پيامبر ( ص ) ، نقل شده است که گفت : " احترام هيچ يک
از زنان به پايه حرمت و عزت خديجه نمي رسيد . رسول الله ( ص ) پيوسته از او
به
نيکی ياد مي کرد و به حدی او را محترم مي شمرد که گويا زنی مانند خديجه
نبوده
است " .
عايشه سپس نقل مي کند : روزی به پيغمبر ( ص ) گفتم : او بيوه زنی بيش
نبوده است ، پيغمبر سخت برآشفت به طوری که رگ پيشاني اش برآمد . سپس
فرمود : به خدا سوگند بهتر از خديجه کسی برای من نبود . روزی که همه مردم
کافر و
بت پرست بودند ، او به من ايمان آورد . روزی که همه مرا به جادوگری و
دروغگويی
نسبت مي دادند ، او مرا تصديق کرد ، روزی که همه از من روی مي گردانيدند ،
خديجه
تمام اموال خود را در اختيار من گذاشت و آنها را در راه من بی دريغ خرج کرد
.
خداوند از او دختری به من بخشيد که مظهر پاکی و عفت و تقوا بود .
عايشه سپس
مي گويد : به پيغمبر عرض کردم از اين سخن نظر بدی نداشتم و از گفته
خود پشيمان
شدم .
باری ، فاطمه زهرا ( ع ) چنين مادری داشت و چنان پدری .
گفته اند : خديجه از پيغمبر ( ص ) هفت فرزند آورد :
قاسم که کنيه ابو القاسم برای پيغمبر از همين فرزند پيدا شد . وی قبل از
بعثت در دو سالگی درگذشت . عبد الله يا طيب که او هم قبل از بعثت فوت شد .
طاهر ، که در آغاز بعثت متولد شد و بعد از بعثت درگذشت . زينب که به ازدواج
ابو العاص درآمد . رقيه که ابتدا با عتبه و پس از آن با عثمان بن عفان
ازدواج
کرد و در سال دوم هجرت درگذشت . ام کلثوم که او نيز به ازدواج عثمان - پس
از
رقيه - درآمد و در سال چهارم هجرت درگذشت . هفتم فاطمه زهرا ( س ) که به
ازدواج حضرت علی ( ع ) درآمد و سلاله پاک امامان بزرگوار ما ثمره اين
ازدواج
پر شوکت و برکت است .
ولادت فاطمه زهرا ( ع ) را روز بيستم جمادی الثانی سال پنجم بعثت مي
دانند
که در مکه اتفاق افتاد . بنابراين در هنگام هجرت ، سن آن بانوی يگانه نزديک
نه
سال بوده است .
نامها و لقبهايی که فاطمه ( ع ) دارد ، همه بازگوينده صفات و سجايای
ملکوتی اوست ، مانند : صديقه طاهره ، زکيه ، زهرا ، سيدة النساء العالمين و
خير
النساء و بتول ... .
کنيه های آن حضرت : ام الحسن ، ام الحسنين ، ام الائمة ... .
و شگفت تر از همه " ام ابيها " يعنی " مادر پدرش " مي باشد که نشان دهنده
علاقه بسيار زياد فاطمه ( ع ) است به پدر بزرگوارش و اين که با همه کمی سن
از
آغاز کودکی پناهگاه معنوی و تکيه گاه روحی - بعد از خداوند متعال - مانند
خديجه
برای پدر بزرگوارش بوده است .
لقب ام ابيها را پيغمبر ( ص ) به دختر عزيزش عنايت کرد . چون کلمه
" ام " علاوه بر مادر ، به معنی اصل و منشأ هم به کار مي رود و مانند " ام
الخبائث " که به شراب ( سرچشمه همه زيانها و بديها ) مي گويند و " ام
القری "
که به مکه معظمه گفته مي شد ، بنابراين ام ابيها به معنی منشأ و اصل
و مظهر نبوت
و ولايت است ، و براستی زهرا ( س ) درخت سايه گستری بود که ميوه های شيرين
امامت و ولايت را به بار آورد .
دوران زندگی فاطمه زهرا ( ع )
فاطمه زهرا ( س ) وارث صفات بارز مادر بزرگوارش خديجه بود -
در جود و
بخشش و بلندی نظر و حسن تربيت وارث مادر و در سجايای ملکوتی وارث پدر و
همسری دلسوز و مهربان و فداکار برای شوهرش علی ( ع ) بود . در لوح دلش جز
خداپرستی و عبادت خالق متعال و دوستداری پيامبر ( ص ) نقشی نبسته و از
ناپاکی
دوران جاهليت و بت پرستی به دور بود .
نه سال در خانه پر صفای مادر و در کنار پدر و نه سال ديگر را در کنار شوهر
گرانقدرش علی مرتضی ( ع ) دوش به دوش وی در نشر تعليمات اسلام و
خدمات
اجتماعی و کار طاقت فرسای خانه ، زندگی کرد . اوقاتش به تربيت فرزند و کار
و نظافت خانه و ذکر و عبادت پروردگار مي گذشت . فاطمه ( ع ) دختری است که
در
مکتب تربيتی اسلام پرورش يافته و ايمان و تقوا در ذرات وجودش جايگزين شده
بود.
فاطمه در کنار مادر و آغوش پر مهر پدر تربيت شد و علوم و معارف الهی را
از سرچشمه نبوت فراگرفت و آنچه را به سالها آموخته ، در خانه شوهر به مرحله
عمل گذاشت و همچون مادری سالخورده و کدبانويی آزموده که تمام دوره
های زندگی را
گذرانده باشد - به اهل خانه و آسايش شوهر و تربيت فرزندان - توجه مي کرد و
نيز
آنچه را در بيرون خانه مي گذشت ، مورد توجه قرار مي داد و از حق خود و
شوهرش
دفاع مي کرد .
چگونگی ازدواج فاطمه ( ع ) و علی ( ع )
از آغاز معلوم بود و همه مي دانستند که جز علی ( ع ) کسی همسر
( کفو ) فاطمه
دختر پيامبر عاليقدر اسلام نيست . با وجود اين ، بسياری از ياران و
کسانی که خود
را به پيغمبر ( ص ) نزديک احساس مي کردند ، به اين وصلت چشم داشتند و اين
آرزو را در دل مي پروردند .
نوشته اند : پس از اين آزمونها عده ای از اصحاب به حضرت علی ( ع )
مي گفتند : چرا برای ازدواج با يگانه دختر پيغمبر ( ص ) اقدام نمي کنی ؟
حضرت علی ( ع ) مي فرمود : چيزی ندارم که برای اين منظور قدم پيش نهم
.
آنان مي گفتند : پيغمبر ( ص ) از تو چيزی نمي خواهد .
سرانجام حضرت علی ( ع ) زمينه را برای طرح اين درخواست آماده ديد .
روزی به خانه رسول اکرم ( ص ) رفت . اما شدت حيا مانع ابراز مقصود شد .
نوشته اند دو سه بار اين عمل تکرار گرديد . سومين بار پيغمبر اکرم ( ص ) از
علی
( ع ) پرسيد : آيا حاجتی داری ؟
علی ( ع ) گفت : آری . پيغمبر فرمود : شايد برای خواستگاری زهرا آمده ای ؟
علی عرض کرد : آری . چون مشيت و امر الهی بر اين کار قرار گرفته بود و
پيامبر
از طريق وحی بر انجام دادن اين مهم آگاه شده بود ، مي بايست اين پيشنهاد را
با
دخت گراميش نيز در ميان بگذارد و از نظر او آگاه گردد .
پيامبر ( ص ) به دخترش فاطمه گفت : تو علی را خوب مي شناسی ، علی
نزديکترين افراد به من مي باشد . در اسلام ، سابقه فضيلت و خدمت دارد . من
از
خدا خواستم برای تو بهترين شوهر را برگزيند .
خداوند مرا به ازدواج تو با علی امر فرموده است . بگو چه نظر داری ؟
فاطمه ساکت ماند . پيغمبر سکوت او را موجب رضا دانست و مسرور شد و صدای
تکبيرش بلند شد . آن گاه پيامبر ( ص ) بشارت اين ازدواج را به علی ( ع )
فرمود و مهر فاطمه را 400مثقال نقره قرار داد و در جلسه ای که عده ای از
اصحاب
بودند ، خطبه عقد را قراءت کرد و اين ازدواج فرخنده انجام شد . گفتنی است
که
علی ( ع ) جز يک شمشير و يک زره و شتری برای آب کشی چيزی در اختيار
نداشت .
پيغمبر ( ص ) به علی فرمود : شمشير را برای جهاد نگه دار ، شترت را
هم برای
آب کشی و سفر حفظ کن ، اما زره خود را بفروش تا وسايل ازدواج فراهم شود .
پيغمبر ( ص ) به سلمان فرمود : اين زره را بفروش . سلمان زره را به پانصد
درهم
فروخت . سپس گوسفندی را کشتند و وليمه عقد ازدواج دادند . اين جشن در ماه
رجب
سال دوم هجرت انجام شد . تمام وسايلی که به عنوان جهيزيه به خانه فاطمه
زهرا
( ع ) دخت گرامی پيامبر ( ص ) آورده شده است ، از 14قلم تجاوز نمي کند :
چارقد سرانداز - دو عدد لنگ - يک قطيفه - يک طاقه چادر پشمی - 4 بالش -
يک تخته حصير - قدح چوبی - کوزه گلی - مشک آب - تنگ آبخوری - تختخواب چوبی
- يک طشت لباسشويی - يک آفتابه - يک زوج دستاس و مقداری عطر و بخور . اين
است جهيزيه و تمام اثاث خانه فاطمه زهرا زوجه علی ( ع ) سرور زنان عالم .
در
شب زفاف - به جای خديجه که به جهان باقی شتافته بود ، سلمی دختر عميس
مواظبت
از فاطمه زهرا را بر عهده داشت - و رسول اکرم ( ص ) خود شخصا با عده ای از
مهاجر و انصار و ياران باوفا در مراسم عروسی شرکت فرمود - از بانک
تکبير و
تهليل فضای کوچه های مدينه روحانيتی خاص يافته بود و موج شادی و سرور بر
قلبها
مي نشست . پيامبر گرامی دست دخترش را در دست علی گذاشت و در حق آن زوج
سعادتمند دعای خير کرد و آنها را به خداوند بزرگ سپرد . و بدين سان و با
همين
سادگی عروسی بهترين مردان و بهترين زنان جهان برگزار شد .
از شادی تا اندوه
در سال يازدهم هجری در آخر ماه صفر رحلت جانگداز پيامبر ( ص )
پيش آمد و
چه دردآور بود جدايی اين پدر و دختر - پدری چون پيامبر گرامی که هميشه
هنگام سفر
با آخرين کسی که وداع مي کرد و او را مي بوييد و مي بوسيد ، دخت گراميش بود
و چون
از سفر بازمي گشت ، اولين ديدار را با دخترش داشت . پيوسته از حالش جويا مي
شد
و رازی از رازها را در گوش جانش مي گفت و دختری که پيوسته از
کودکی در کنار
پدر بود و از او پرستاری مي کرد ، گاهی با زنان هاشمی به ميدان جنگ مي
شتافت تا
حال پدر را جويا شود . چنانکه در جنگ احد که به دروغ آوازه درافتاد که
پيامبر
( ص ) در جنگ کشته شده ، به دامنه کوه احد شتافت و سر و صورت خونين پدر را
شستشو داد و از خاکستر حصيری که سوخته بود بر جراحات پدر پاشيد و از
زخمهای آن
حضرت مواظبت کرد تا بهبود يافت - دختری که لحظه به لحظه که از کارهای
خانه داری و بچه داری فراغت مي يافت ، به خدمت پدر مي رسيد و از ديدارش
بهره مند
مي شد ... آری لحظه جدايی اين چنين پدر و دختری فرارسيد و چه زود
فرارسيد .
پيامبر ( ص ) در بستر بيماری افتاد و رنگ رخسارش نمايانگر واپسين لحظات
عمرش بود .
عايشه روايت مي کند که پيغمبر ( ص ) در حالت جان دادن و آخرين رمقهای
حيات ، دختر عزيزش فاطمه ( ع ) را خواست و نزديکش نشانيد و در گوش او رازی
گفت که فاطمه سخت به گريه افتاد . پس از آن سخن ديگری گفت که ناگهان چهره
فاطمه شکفته شد . همگان از ديدن اين دو منظره متضاد متعجب شدند . راز اين
رازگويی را از حضرت فاطمه زهرا خواستند ، فرمود : نخست پدرم خبر مرگ خود را
به من گفت ، بسيار محزون شدم و عنان شکيبايی از دستم بشد ، گريه کردند ، او
نيز
متأثر شد ، ديگر بار در گوشم گفت : دخترم ! بدان تو نخستين کسی از خانواده
هستی
که به زودی به من ملحق خواهی شد . به شنيدن اين بشارت خوشحال شدم . پدرم
فرمود
راضی هستی که " سيده نساء العالمين و سيده نساء هذه الامة " باشی ؟
فاطمه گفت :
به آنچه خدا و تو بپسنديد راضي ام .
باری ، فاطمه سرور زنان عالم و سرور زنان اين امت - اين نو گل خندان باغ
رسالت بر اثر تندبادهای حوادث ، زود پر پر شد و چندی بعد از پدر بزرگوارش
به
وی پيوست . وه که چه کوته بود عمر آن ملکه اسلام .
آری ، مرگ پدری مهربان و دگرگونيهايی که پس از رسول خدا ( ص ) روی
نمود ، روح و جسم دختر پيغمبر ( ص ) را آزرده ساخت . وی در روزهايی که پس
از
مرگ پدر زيست ، پيوسته رنجور ، پژمرده و گريان بود . هرگز رنج جدايی پدر را
تحمل نمي کرد و برای همين بود که چون خبر مرگ خود را از پدر شنيد لبخند زد
. او
مردن را بر زيستنی جدا از پدر ، ترجيح مي داد .
سرانجام ، آزردگيها و ناتوانی تا بدان جا کشيد که دختر پيغمبر ( ص ) در
بستر افتاد . در مدت بيماری او ، از آن مردان جان بر کف ، از آن مسلمانان
آماده در صف ، از آنان که هر چه داشتند ، از برکت پدر او بود ، چند تن او
را
دلداری دادند و يا به ديدنش رفتند ؟ ظاهرا جز يکی دو تن از محرومان و
ستمديدگان
چون بلال و سلمان کسی از اين بانوی گرانقدر غم خواری نکرد . اما زنان
مهاجر بويژه
انصار ، که از آزردگی و بيماری فاطمه ( ع ) خبر يافتند ، با مهربانی نزد او
گرد
آمدند و از او عيادت و دلجويی نمودند . دختر پيامبر ( ص ) در بستر بيماری
نيز ، در پاسخ کسانی که از او احوالپرسی مي کردند ، سخنانی فصيح و بليغ بر
زبان
مي راند . سخنانی که در آن روز ، درد دل و گله و شکوه بانويی داغديده و ستم
رسيده
مي نمود ، اما بحقيقت اعلام خطری بود ، که مسلمانان را از تفرقه افکنی و
فتنه انگيزی در آينده بيم مي داد . باری ، دخت پيامبر ( ص ) گفتنيها را گفت
و
بر اثر مصائب جانکاه و دوری از پدر مهربان گرانقدرش رسول مکرم ( ص ) به
" گلشن رضوان " شتافت .