- نه به تنها حيوانات و نباتات و جماد
- هر چه در عالم امر است به فرمان تو باد
-
واژه نامه
- تو :
از ضماير سمبليك حافظ است كه گاه فقط با يك معشوق زنده و زيـبا از نوع انسان ، وگاه با خداي عرفاني ــ اصل وحدت وجود ــ قـابل انطباق است ، و گاه مستعار بديع و گسترده اي است كه هردو مفهوم را در بر مي گيرد
English Translation :
Not alone animals and vegetation and things inorganic;
First Mesra Translation:
Whatever is in the world of order, under the order-- of thine be.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- نه تنها حيوانات و نباتات و جمادات ; بلكه هر چه هم كه در عالم ملكوت است مطيع امر تو باشد،عالم امر مقصود عالم ملكوت است و در بيت در مقابل عالم خلق ، يا عالم مادي آمده است كه از آن به حيوانات و نباتات و جماد تعبير شده است ،مقصود اينكه نه تنها همه موجودات زميني ، بلكه آنچه در عالم ملكوت نيز هست مطيع فرمان تو باشد،لحن و مفاهيم اين غزل حكايت از آن دارند كه راجع به پادشاهي است كه تازه دشمن را سركوب كرده و بر مسند فرمانروائي نشسته است ، اما معلوم نشد كه اين پادشاه كيست ،سودي گويد: خواجه اين غزل را خطاب به شاه منصور فرموده است ، و با ارادت بسياري كه خواجه به شاه منصور داشته دور نيست كه اين غزال را به مناسبت يكي از فتوحات او سروده باشد، **
