- اي كه انشا عطارد صفت شوكت توست
- عقل كل چاكر طغرا كش ديوان تو باد
-
واژه نامه
- انشا :
آفـــريدن ، نوشـــته مـــترســـلانه
- تو :
از ضماير سمبليك حافظ است كه گاه فقط با يك معشوق زنده و زيـبا از نوع انسان ، وگاه با خداي عرفاني ــ اصل وحدت وجود ــ قـابل انطباق است ، و گاه مستعار بديع و گسترده اي است كه هردو مفهوم را در بر مي گيرد
- ديوان :
دستگاه دولـتي ، سازمان دولـتي
- طغرا :
نوعـي خط مركب از منحـــني هاي زيــــبا، احكامـي كه با خط طـــغـرا مي نوشـته اند
- عقل :
مقصود عقل عملـي است كه حاصل تجربه حـواس آدمي در برخورد با زندگاني است ، اين عقـل در نـــظرحافـظ از پـرواز به ماوراء الطــبـيعـــه نـــاتوان است
English Translation :
O thou (that art such a one) that the writing of mercury is the description-- of thy pomp!
First Mesra Translation:
Reason of all (Jibra,il) the Tughra-writer of the book (of record) of thine be.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- اي كسي كه نوشته عطارد توصيف شوكت و جلال تو است ; عقل كامل بنده طغرانويس دستگاه دولت تو باشد،عُطارِد: ستاره اي است كه قدما آن را كوكب حكما و طبيبان و منجمان و شعرا و كاتبان مي دانسته اند، نام يوناني عطارد فرزند زئوس و خداي فصاحت و دبيري و تجارت است ،كه در بيت ، به قرينه انشاء، همين جنبه دبيري آن مورد نظر است ،عقل كل : عقل تمام و كامل ،طغراكش : طغرا نويس ، كسي كه در ديوان شغلش نوشتن خط طغرا و يا كشيدن آن بوده است ، چون خط طغرا در واقع نوعي نقاشي بوده ، نويسنده آن را طغراكش هم مي گفتند، حافظ گاهي طغرانويس و گاهي طغراكش مي آورد،ديوان : دستگاه دولت ، سازمان دولتي ،حاصل معني اينكه اكنون عطارد كه دبير و نويسنده فلك است و در وصف شوكت و جلال تو قلم فرسائي مي كند، آرزو دارم طغرانويس دستگاه ديواني تو هم آن اندازه خردمند باشد كه عقل كامل بنده مطيع او بشود،مقصود اينكه حالا كه تو در چنان مقامي هستي كه ستاره آسمان در وصف شوكت و جلالت قلم فرسائي مي كند، دعا مي كنم طغرانويس دستگاه ديواني تو هم تا آن درجه كاردان و خردمند باشد كه عقل كامل بنده و چاكر او محسوب شود، **
