- كشتي باده بياور كه مرا بي رخ دوست
- گشت هر گوشه چشم از غم دل دريايي
-
واژه نامه
- دل :
سرچشـــمه جريـــان خون در بــدن است
English Translation :
The bark (-shaped) cup, bring; for, without the beloved's face,
First Mesra Translation:
From the heart's grief, every corner of the eye hath become-- a great ocean (of tears).
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- آن جام شراب را كه به شكل كشتي است بياور زيرا بر اثر دوري از رخ دوست هر گوشه چشمم از اشك به دريائي مبدل شده است ، كشتي باده را بياور تا با آن كشتي خود را از اين دريا به ساحل برسانم ،علاّمه قزويني ضمن يادداشتي در ذيل اين غزل از شرحي كه جلال الدين دواني ، متوفي در سنه 809 ق ، بر اين غزل نوشته ياد كرده است ، پاره اي از آن شرح را كه درباره كشتي باده نوشته شده در زير مي آوريم تا ضمناً نمونه اي باشد از شرحهاي عرفاني كه در ايران و غالباً در هندوستان بر حافظ نوشته شده است ،توان كه مراد بكشتي باده آنصورت مثالي باشد اين يك وجهست از محامل اين بيت و اين معني به مراسم مرتبه طلب كه وجهه قصد ناظم درين غزل تبيين طرق آنست انسب است و دور نيست كه ديده باز دوربين به وساطه احاطه به مقدماتي كه در شرح بيت دوم سبق تمهيد پذيرفت نكته ديگر درين مقام تواند يافت چه در آن محال نموده شد كه قلب انساني به واسطه تنزل به مضايق قواي جسماني و مشاعر ظاهره و باطنه حيواني از مشاهده سعت وحدت حقيقي باز ميماند و از گرداب هر قوّتي از قوا و حاسه از حواس در مرتبه از مراتب كثرت كه هر يك بحريست بي پايان مستغرق مي گردد و خلاص از ورطات امواج اين كثرات جز به تجلي شعوري ممكن نيست كه به نشر رياح مبشرات جذبات به يك طرفة العين رخت سالك را از غرقاب مهالك كثرت اكوان به ساحل وحدت حقيقي رساند كه (جذبة من جذبات الحق توازي عمل الثقلين )،ميشوم غرقه درين بحر بگوئيد كجاستكشتي نوح كه در مهلكه طوفانماگر مقصود از شرح بر يك مؤلف روشن كردن متن باشد بايد بگويم اين شرح براي بنده چنين وظيفه اي را ايفا نكرده است ، **
