- بنياد هستي تو چو زير و زبر شود
- در دل مدار هيچ كه زير و زبر شوي
-
واژه نامه
- تو :
از ضماير سمبليك حافظ است كه گاه فقط با يك معشوق زنده و زيـبا از نوع انسان ، وگاه با خداي عرفاني ــ اصل وحدت وجود ــ قـابل انطباق است ، و گاه مستعار بديع و گسترده اي است كه هردو مفهوم را در بر مي گيرد
- دل :
سرچشـــمه جريـــان خون در بــدن است
- مدار :
دور زدن ، گـــردش كردن ، آنـــچه شيـــئي بر آن مي گردد
English Translation :
If, below and above (ruined), the foundation of thy existence be,
First Mesra Translation:
Think not in thy heart that, below and above,-- thou mayst be.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- وقتي بنياد هستي تو زير و زبر شد; هيچ تصور مكن كه ديگر زير و زبر شوي ،در دل مدار هيچ : خيالي به دل راه مده : در ضمير نداشته باش ،اين بيت بايد با توجه به دو بيت پيشين معني شود، در بيت هفتم گفت كه اگر در راه خدا سر از پا نشناسي سراپا به نور خدا مبدل مي شوي ، بيت هشتم نيز توضيح و تأكيدي بر همين معناست ، و در اين بيت مي گويد وقتي سراپا نور خدا شدي بنياد هستي تو زير و زبر شده است و از تحولات بعدي ديگر بيمي نداشته باش و چنين فكري ناظر بر اين عقيده فلاسفه و عرفاست كه آنچه دستخوش تحوّل و در نتيجه فنا مي گردد جسم و ماده است كه از عناصر تركيب يافته در حالي كه روح كه به نور خدا تعبير شده جوهر مجردي است كه هيچ گونه تغيير و تبديلي در آن راه ندارد،حاصل معني اينكه وقتي در سير و سلوكم به مقام فناءِفي اللّه رسيدي ديگر چيزي در بنياد هستي تو اثر نخواهد كرد و از اين جهت بيمي به دل راه مده ، **
