- هر آنكه راز دو عالم ز خط ساغر خواند
- رموز جام جم از نقش خاك ره دانست
-
واژه نامه
- جم :
مخفف جمشيد،از پادشـاهان سلسله پيشداديان در داستانهاي ملي ايران است كه كشف شراب و سـاختن جام و بسياري از وسائل زندگي را به او نسبت مي دهند، در بعضي اشعار حافظ مقصود سليمان است
- ساغر :
لغت فارسي به معني جام
- نقش :
تصوير، اثـــر، آلت بادي كوچكي بوده كه صداي پـــرنده را تـــــقـليد مي كرده ، مثــل تيــپـچه در شـــكار بـــلدرچــــــين
English Translation :
From the Saki's line (of instruction of love), whoever read the mystery of both worlds,
First Mesra Translation:
The mysteries of Jamshid's cup with (equal to) the pictures of the (worthless) road - dust-- knew.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- هر كس به اين مقام برسد كه راز خلقت دو عالم را از خطوط گِرد پياله بخواند; مي تواند از نقش ساده خاك راه به رموز جام جمشيد واقف شود،خط ساغر: خط جام ، گويند جمشيد در مجالس خود جامي داشت كه هفت خط موازي اطراف آن كشيده شده بود و به هر يك از حضار به قدر ظرفيت و استعداد آنها تا خط معيني شراب مي داده است ، خط جام يا خط ساغر به ادبيات ايران بعد از اسلام آمده و هر خطي اسمي يافته ، خاقاني گويد:تا خط بغداد ساغر دوستكاني خورده ام دوستان را دجله اي در جرعه دان آورده امبه علاوه خط ساغر كلمات قصاري بوده كه به گرد پياله مي نوشتند،جام جم : جامي كه به گفته افسانه ها جمشيد احوال جهان و اسرار نهان را در آن مي ديد و صفت غيب نمائي داشته ، حافظ غالباً آن را معادل دل غيب نماي عارف يا كنايه از جام شراب مي آورد،در اين بيت نقش خاك راه را كه نقشي كم ارزش است با خط رمزنماي جام جم مقايسه كرده مي گويد اگر عارف در سير و سلوك به مقامي رسيد كه راز دو عالم را به سهولت از خطهاي دور پياله خواند ديگر حاجتي به جام جمشيد ندارد، بلكه از نقش خاك راه مي تواند همان رموزي را بخواند كه جمشيد از جام مي خواند،مقصود اينكه دل انسان مي تواند به مقامي برسد كه آنچه را كه جمشيد از خطوط جام جم مي خوانده و به آن وسيله بر اسرار نهان آگاه مي شده از نقش خاك راه بخواند، **
