- به پي ماچان غرامت بسپريمن
- غرت يك وي روشتي از امادي
-
واژه نامه
- غرامت :
خســـــــارت و تــــــاوان دادن ، در اصطلاح صوفيه آن صوفي كه در مراحل سير و سلوك مرتكب لغزش مي شد بايسـتي به عنوان مجــازات بر يك پا بايستد وغرامت بـپردازد
English Translation :
Subsequently, to thee, our soul, we shall have to advance;
First Mesra Translation:
For, stubbornly, hast thou fought with lovers; and their heart taken.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- [به پاي ماچان ما غرامت خواهيم سپرد; اگر تو يك گناهي يا تقصيري از ما ديدي ،]معني بالا عيناً از توضيحات علامه قزويني ذيل بيت فوق آورده شده ، و قـبل از مـعني كـردن نوشـته اند: پـي مـاچان مخفّف پاي ماچان است و پاي ماچان باصطلاح صوفيان و درويشان صف ّ نعال باشد كه كفش كن است و رسم آن جماعت چنانست كه اگر يكي از ايشان گناهي و تقصيري كند او را در صف نعال كه مقام غرامت است بيك پاي باز دارند،،،تركيب پاي ماچان در بيت زير از مولانا نيز آمده است :آدم از فردوس و از بالاي هفت پاي ماچان از براي عذر رفترسم غرامت با ماجرا كردن صوفي ظاهراً يكي بوده است ، چنانكه استاد فروزانفر در بيان ماجرا كردن صوفي مي نويسد: رسم صوفيان چنان بوده است كه هرگاه خرده اي از صوفي در وجود مي آمد وي را بازخواست مي كردند، اين عمل را ماجرا مي گفتند، در اين هنگام صلاي ماجرا مي گفتند تا فقـرا جمـع شـوند و درِ خانقـاه را مـي بستند، ماجرا در جماعت خانه يا سفره خانه خانقاه صورت مي گرفت يا محلي كه خالي از اغيار بود، مقصر در كفش كن مي ايستاد و سر خود را برهنه مي كرد و دست بر سينه مي نهاد و به حال ركوع در مي آمد و كفشها را به نشانه تواضع بر سر مي گذاشت ، جمع فقرا نيز سر برهنه مي كردند،قزويني در شرح مفردات بيت ادامه مي دهد: بسپريمن بسپاريم ; و غرت اگر تو; و وي روشتي يعني بي روشي يعني گناه و تقصير و حركتي برخلاف آئين و رسوم ; و اما ما; و دي ديدي و بيني ، **
