- ارغنون ساز فلك رهزن اهل هنر است
- چون از اين غصه نناليم و چرا نخروشيم
-
واژه نامه
- ساز :
ساخت و تركيب ، آلت موسيقي
- فلك :
مجموع آسمان ، سپـهر
English Translation :
One of skill (Zuhra) is the organ-player of the sky, highway-robber:
First Mesra Translation:
Of this grief, bewail we not-- how? and clamour we not,-- why?
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- ارغنون نواز فلك راهزن اهل هنر است ; چگونه از اين غصه شكوه نكنيم و فرياد برنياوريم ،ارغنون نوعي سازبادي است و ارغنون ساز به صورت تركيبي به معني سازنده يا نوازنده ارغنون است ، و ارغنون ساز فلك مراد ستاره زهره است كه آن را مطربه فلك نيز گويند، چنانكه در بيت زير آمده است :در زواياي طربخانه جمشيد فلكارغنون ساز كند زهره به آهنگ سماعرهزن : راهزن ، قاطع طريق ، و چنانكه راه را به معني آهنگ بگيريم ، راه زدن يعني آهنگ نواختن چنانكه در اين بيت آمده :راهي بزن كه آهي بر ساز آن توان زد شعري بخوان كه با او رطل گران توان زدو در اين صورت راهزن يا رهزن يعني نوازنده و مطرب ،مي توان گفت از كلمه رهزن در بيت هر دو معني را اراده كرده است ، يك بار نوازنده و يك بار قاطع طريق ; به اين معني كه مي خواهد بگويد زهره كه بايد نوازنده و شادي بخش اهل فضل باشد، راه اهل فضيلت را قطع مي كند و دشمن آنها شده است ، پس چگونه از اين غصه شكوه سر ندهيم ،با توجه به اينكه از نظر نجومي زهره ستاره سعد است ، و به هنرمندان تعلق دارد حاصل معني اين مي شود كه اوضاع روزگار چنان نامساعد شده كه زهره كه بايد سبب سعادت و نيكبختي هنرمندان باشد، راهزن شده و تأثير نحس بر آنها دارد پس چگونه شكوه نكنيم ،نظامي ارغنون ساز را صفت خود فلك آورده است :نكيسا نام مردي بود چنگي نديمي خاص اميري سخت سنگيكزو خوشگوتري در لحن آواز نديد اين چنگ پشت ارغنون سازاگر در بيت حافظ نيز ارغنون ساز را صفت خود فلك بگيريم معناي ساده تري به دست مي آيد: فلك ارغنون نواز راه اهل هنر را قطع مي كند، **
