- شراب ارغواني را گلاب اندر قدح ريزيم
- نسيم عطر گردان را شكر در مجمر اندازيم
-
واژه نامه
English Translation :
Into the cup of ruddy wine, rose-water, I pour:
First Mesra Translation:
Into the censer of the wind, 'Itr-revolving, sugar, I-- cast.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- در قـدح شـراب ارغـواني گـلاب مـي ريـزيـم ; به خاطر داشتن نسيم عطر گردان شكر در مجمر مي اندازيم ،شكر در مجمر انداختن ، اشاره به اين رسم است كه در بعضي بلاد به جهت بخور و معطر ساختن محفل در ميان براده عود شكر مي ريختند و در مجمر مي سوزاندند تا دود عود دير بماند،مي گويد در قدح شراب ارغواني گلاب مي ريزيم تا خوش طعم و معطر شود و در منقلي كه بوي خوش عود از آن برمي خيزد شكر مي ريزيم تا عطر آن دير بماند،دكتر احمد رجائي در معني اين هر دو مصراع ترديد كرده مي نويسد ،،، مي دانيم كه گلاب را نمي توان در شراب ريخت چون آنرا فاسد مي كند، در هيچ جا نخوانده و نشنيده و در اين روزگاران هم نديده ايم كه كسي در شراب گلاب بريزد،،، و در باب معني بيت مي نويسد: به پاس سرمستي و شوري كه شراب ارغواني به ما بخشيده قدح خاليش را از گلاب مي آكنيم و نسيم را كه بوي خوش گل به همه جا پراكنده و عطرگرداني كرده است ، به پاداش ، شكر در كنار مجمر مي نهيم ،امّا در باب شكر در مجمر انداختن چنانكه در بالا از لغت نامه دهخدا نقل به معني كرديم معلوم شد كه چنين رسمي بوده كه شكر را در آتش مي ريختند تا بوي عود دوام بيشتري پيدا كند، نه در سيني زير مجمر،و در مناسبت گلاب در شراب ريختن ، چنانكه دكتر ضياءالدين سجادي نشان داده ، چنين رسمي نيز وجود داشته كه گلاب در شراب مي ريختند، دكتر سجادي مي نويسد آقاي حميد فرزام و تقي بينش در شماره 01و 11 و 21 راهنماي كتاب جواب آقاي رجائي را داده اند و نظر ايشان را رد كرده اند،،، گمان مي كنم (ابيات زير)كاملاً مبين معني آميختن شراب با گلاب و نيز ريختن شكر در مجمر و آتشدان عودسوز باشد،،، به هر حال اين دو بيت در صفحه 711 ديوان خاقاني آمده است :كرده مي راوق ازاوّل شب وبازش به صبوح با گلاب طبري از بَط َر آميخته اندكه مبين معني مصراع اول بيت حافظ است و:مجمرعيدي وآن عودوشكرهست به هم زحل و زهره كه با قرص خور آميخته اندكه مبين معناي مصراع دوم حافظ است ، ابيات زير از عطار نيز شاهدي براي عود و شكر در مجمر سوزاندن تواند بود:در مجمر سوداي تو هم چون شكر و عود عطار چو در سوز گداز است چه تدبيرعود و شكر چگونه بسوزند وقت سوز ايشان در اين طريق چوعودوشكرزيندسلمان ساوجي نيز گويد:با عود شكّر ارچه ندارد قرابتي دايم به بوي خلق توبااوبرآذراست**
