- جرعه جام بر اين تخت روان افشانم
- غلغل چنگ در اين گنبد مينا فكنم
-
واژه نامه
- چنگ :
ســـــازي از خانواده آلات موسيقــي رشته اي مطلق ، مـــــي نويسند كه چنگ از كمــــــان شكـارچيــان و رزم آوران به وجود آمده است و بعدها تارهاي بيشتري به آن افزوده شده و كاسه صوتـــي و ستـــــون سيم گير آن شكل هاي مختلفي به خود گرفته اند
- مينا :
شـيـشه الوان كه در مرصع كاريها به كار مي برند
English Translation :
On this moving throne (the revolving sky), a draught of wine, I pour:
First Mesra Translation:
Into this azure vault (the sky), the resounding shout of strife,-- I cast.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- جرعه اي از جام شراب را بر اين تخت روان بيفشانم ; و صداي چنگ را به گنبد آبي آسمان برسانم ،تركيب قابل تأمل در اين بيت تخت روان است كه در فرهنگ ها كنايه از آسمان معني شده است ، و سودي نيز آن را به همين معني آورده ; اما با قرينه هائي كه در خود بيت موجود است ترديد ندارم كه بايد آن را زمين معني كرد:1) از جرعه بر تخت روان افشاندن جرعه بر خاك فشاندن مراد است كه حافظ مكرر اين معني را آورده ، و خاك زمين است ،2) در مصراع دوم سخن از گنبد مينا يعني آسمان است و به قاعده صنعت تضاد و تقابل ، كه بسيار مورد علاقه شاعر است ، در برابر آن زمين مي آيد،3)اگر تخت روان را آسمان معني كنيم با آسمان در مصراع دوم تكراري نزديك و بيهوده و بي مناسبت است ،اما تنها اشكالي كه در معني تخت روان به مفهوم زمين به نظ ر مي رسد اين است كه زمين در نظ ر ما قدما ساكن بوده ، نه روان و متحرك ، و اين را هم در لفظ شاعرانه شايد بتوان به عنوان مسامحه اي پذيرفت ، شايد هم اين عقيده قدما را كه زمين مانند كشتي بر سر آب نهاده شده در نظ ر داشته است ، چنانكه سعدي گويد:جهان بر آب نهادست و عاقلان دانند كه روي آب نه جاي قرار و بنيادستو از اين جهت آن را تخت روان در معني كشتي گفته است ، به هر حال شك نيست كه تخت روان را بايد زمين معني كرد،مضمون دنباله بيت پيشين است كه گفت به آسمان بروم و بند كمر تركش جوزا را گره بزنم ; و در اين بيت مي گويد آنجا از باده چنان سرمست شوم كه تبركاً جرعه جام بر خاك زمين بيفشانم ، و صداي غلغل چنگ را از سر نشاط در آسمان بيفكنم ، **
