- مطرب چه پرده گويند، از پرده برون شدن يعني بي قرار شدن ، شيدا شدن'>پرده ساخت كه در پرده گويند، از پرده برون شدن يعني بي قرار شدن ، شيدا شدن'>پرده سماع
- بر اهل وجد و حال در هاي و هو ببست
-
واژه نامه
- پرده :
به رشته هايي كه بر دسته سازها بسته مي شود پرده گويند، از پرده برون شدن يعني بي قرار شدن ، شيدا شدن
- پرده :
به رشته هايي كه بر دسته سازها بسته مي شود پرده گويند، از پرده برون شدن يعني بي قرار شدن ، شيدا شدن
- سماع :
در لغت به معني شنيدن است و در اصطلاح صوفيه عبارتست از آواز خوش و آهنگ دل انگيز
- مطرب :
به طــــــرب درآورنده ، كســـي كه نواخـتن ساز و خواندن آواز شــــغل او باشـــد، مغــــني
- وجد :
درلغت به معني شـادي و شيـفــتگي و در اصطلاح صوفــــــيان حالــت شــوريدگي و ذوق و شوقـــي است كه در سماع بي اخـتيار دست دهد
English Translation :
In the circle of Sama', what note played the minstrel that
First Mesra Translation:
On the people of Wajd(ecstasy) and of Hal(mystical state), the door of (ha and hu !) he -- bound
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- مطرب چه آهنگي نواخت كه در پرده رقص و آواز; درِ هاي و هوي را بر اهل شور و حال بست ،پرده : رشته هائي است كه بر دسته سازهاي رشته اي بسته مي شود، نيز به معني لحن و آهنگ و نغمه نيز مي آيد، و پرده ساختن به معني نوازندگي كردن است ، چنانكه در اين بيت خواجو:اكنون كه مرغ پرده نوروز مي زنداي ماه پرده ساز خروش رباب كو(كه ماه پرده ساز يعني محبوب نوازنده ) و پرده سماع پرده اي بوده كه در مجلس بزرگان مي كشيدند وعمله طرب پشت آن مي نشستندومي خواندندو مي نواختند، تا اهل مجلس در كار عيش و نوش خود آزاد باشند،وجد: در لغت به معناي شادي و شيفتگي است و در اصطلاح صوفيان حالت شوريدگي و ذوق و شوق است كه در سماع بي اختيار دست دهد،پس خلاصه معني بيت اينكه مطرب در پشت پرده چه آهنگي نواخت كه اهل شور و حال چنان مجذوب شدند كه زبان از هاي و هوي بستند و ساكت شدند، سراپا گوش شدند،درضبط ومعني اين بيت اختلاف نظرهائي وجود دارد كه خلاصه اي از آن نقل مي كنيم :استاد خانلري در چند نكته در تصحيح ديوان حافظ مي گويد مطرب چه زخمه ساخت صحيح است و تكرار پرده را در يك مصراع مخل فصاحت دانسته اند،استاد سيد محمد فرزان معتقد است كه مطرب چه پرده ساخت صحيح است و مي نويسند و اما در عبارت پرده سماع مراد همان پرده معهود و معمولي است كه چون بخواهند شخصي يا شيئي و شغل يا شأني را از انظار پنهان دارند آن را به ميان مي آورند: و تا اواخر كه همه كار را بي پرده نمي شد كرد و همه پرده ها دريده نشده بود رسم بزرگان از امراء و اعيان و احياناً دأب بعضي از مشايخ تصوف و عرفان نيز، اين بود كه چون مي خواستند عيش و نوشي به افراط و يا وجد و حالي به دلخواه كنند پرده اي به نام پرده سماع كه در عصر خواجه متداول و مصطلح بوده است مي آويختند وخوددرپس پرده مي نشستندومطربان رامي فرمودندتا در مقابل ايشان بيرون از پرده بنشينند و بخوانند و بنوازند،،،خواجه عليه الرحمه در اين بيت يك چنين مجلسي را تصوير فرموده است ،آقاي ملاح با مطرب چه زخمه ساخت موافق است و بيت را چنين معني مي كند: اين موسيقي دان چه مضرابي ابداع كرد (يعني چه تكنيكي در مضراب زدن به كار برد) كه بر حاضران مجلس وجد و حال در هاي و هوي را ببست ،،، كه اين وجه هم بي معني نيست ، **
