- دريغ و درد كه تا اين زمان ندانستم
- كه كيمياي سعادت رفيق بود رفيق
-
English Translation :
Regret and sorrow that, up to this time, I knew not,
First Mesra Translation:
That the alchemy of happiness is-the friend, the friend!
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- دردا و حسرتا كه تا اين زمان ندانستم ; كه آنچه مايه سعادت انسان است رفيق است ،تكرار رفيق از باب تأكيد است ،كيميا يا اكسير جوهر گرانبهائي است - البته - تصوّري - كه مس را به طلا مبدل مي كند و مثل اعلا است براي هر جوهر يا عنصري كه اثر قاطع داشته باشد، پس كيمياي سعادت يعني آنچه قطعاً انسان را به سعادت مي رساند، مي گويد چنين عنصري رفيق است ،و مقصود اينكه انسان در تنهائي خود هر قدر هم مرفه باشد نمي تواند احساس سعادت كند، در صورتيكه يك رفيق خوب مي تواندمحيط سعادتمندي براي هر گونه زندگي به وجود آورد،اما كيمياي سعادت ظاهراً اشاره اي هم دارد به كتاب معروف غزالي به همين نام ، اين كتاب كه با نوعي تكيه بر زهد و تقوي نوشته شده و شهرتي يافته بود، دستورهايي در اخلاق و معاشرت دارد همه در متابعت شريعت ، عنوان كتاب نيز حاكي از كشف كيمياي سعادت و گوياي بلند پروازي مؤلف عالي شأن آن است ، ظ اهراً اين داعيه ها به مذاق شاعر قلندر خوش نيامده و به طعنه مي گويد امام ابوحامد غزالي پرگوئي بسيار كرده است و كيمياي سعادت (از نظر اهل طريق ) در يك كلمه خلاصه مي شود: رفيق ، الرفيق ثم الطريق ،اما نام كتاب طوري در زمينه سخن گنجانده شده كه مطلقاً نمودي ندارد; و اين سبك سخن يعني به يك تيرچند نشانه زدن لطف كار شاعر است ، چنانكه پند پيران را هم كه نام كتابي است به همين صورت در ضمن عبارت گنجانده است : بشنو كه پند پيران هيچت زيان ندارد، **
