- جهان و كار جهان جمله هيچ بر هيچ است
- هزار بار من اين نكته كرده ام تحقيق
-
واژه نامه
- هزار :
هزاردســــتان ، سار سياه كه چـنانكه معروف است نـــغمه پرندگان ديگر را تـقليد مي كند و از آن جهت آن را هزاردســــتان گفــــته اند
English Translation :
The world and the world's work, all naught in naught is:
First Mesra Translation:
The verifying of this matter, a thousand times, I have made.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- جهان و كار جهان مجموعاً هيچ در هيچ است ; هزار بار من در اين معني تحقيق كرده ام ،يعني جهان هيچ است و كار جهان هم هيچ و چون كار در جهان واقع مي شود پس هيچ در هيچ قرار گرفته است ، بارها تحقيق كرده ام و به همين نتيجه رسيده ام ،در نخستين بيت غزل يك محيط زندگي ايده آل را تعريف كرده و در اين بيت از پوچي كار جهان سخن گفته تا تأئيدي باشد بر اينكه توجه به كار جهان حاصلي ندارد و همان زندگي موصوف در بيت نخست غايت مقصود است ،اين گونه هيچ انگاري يا خيالي بودن اين جهان ، منطبق است با نظريه محي الدين ابن عربي مبني بر خيالي بودن جهـان ، چنانـكه مؤلـف كتـاب محـيي الدين بن عربي ذيل صفحه 813 مضمون اين بيت را با نظريه ابن عربي انطباق داده است ، تا چه اندازه تأثير ابن عربي بر حافظ باشد، بر بنده معلوم نيست ،**
