- شراب خانگي ترس محتسب خورده
- به روي يار بنوشيم و بانگ نوشانوش
-
واژه نامه
- محتسب :
مأمور اجراي احكام شرع
English Translation :
In fear of the Muhtasib, the house (secret)-wine having drunk:
First Mesra Translation:
(Now, in Shah Shuja's time) to the beloved's face, let us drink; and (express) the shout:-" Drink, drink again!"
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- شراب خانگي ترس محتسب خورده را; اكنون با بانگ نوشانوش به شادي روي معشوق بنوشيم ،بانگ نوشانوش : صداي نوش گفتن متقابل ميخواران وقتي به سلامت و شادي يكديگر مي خورند،درباره اين بيت دل انگيز مي توان كمي به تفصيل پرداخت ، اين غزل كه با مطلع سحر ز هاتف غيبم رسيد مژده به گوش آغاز مي شود، سراسر از سپري شدن يك دوران منع و تكفير باده نوشي حكايت دارد، در بيت مورد بحث ، شاعر هول و هراسهائي را كه در دوران خفقان و از هجوم مأموران حكومت به خانه ها بر مردم گذشته به ياد مي آورد; و در تصوّر او تنها مردم از ترس نلرزيده اند، ام الخبائث نيز كه در خم پنهان شده بود، از بيم و هراس بي نصيب نمانده و به مثابه مجرم اصلي بر خود لرزيده است ، و اكنون كه آن دوران سپري شده ، اگر بتوان در خفا گاهي چنين شراب ترس محتسب خورده اي يافت ، وجودش مغتنم است ، زيرا يادآور مصائبي است كه يك نظم خودكامه مي تواند بر ذوقهاي لطيف تحميل كند، نشأه تراژدي دارد،شاعر براي سنجش جامعه زمان خود محك و معياري خاص دارد: باده ، گاهي شادخوار است و از سست شدن قيد و بندها شكر مي كند، چنانكه در آغاز غزل مي گويد:سحر ز هاتف غيبم رسيد مژده به گوش كه دورشاه شجاع است مي دليربنوشو وقتي در ميخانه را مي بندند دست به دعا برمي دارد كه افتتح يا مفتح الابواب و چون باز دوران منع و تفكير سپري مي شود به شراب جان مي بخشد و عواطف درون خود را از زبان او، به مثابه شريك نشيب و فراز زندگي اجتماعي خويش ، بيان مي دارد،در تنگناهاي روزگار، مثل كليله و دمنه ، از زبان جانوران سخن نمي گويد; بلكه از ام الخبائث ، اين سمبل كفر وآزادگي ، محكومي معصوم مي سازد تا روش حكومت را در قبال آزادفكران از زبان او باز گويد، و چهره اين محكوم معصوم است كه در شراب ِ خانگي ترس محتسب خورده منعكس است ،**
