- مي دو ساله و محبوب چارده ساله
- همين بس است مرا صحبت صغير و كبير
-
واژه نامه
English Translation :
Wine two years old (the Kuran) and the beloved fourteen years old
First Mesra Translation:
For me, this indeed is enough, the society of the small (the two years) and of the great (the fourteen years).
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- شراب دو ساله و معشوق چهارده ساله ; همين دو براي من به عنوان دوستان كوچك و بزرگ كافي هستند،قدما معتقد بودند كه شراب بعد از دو سال رسيده مي شود و براي مصرف مناسب مي گردد، در تحفه حكيم مؤمن آمده : و شرابي كه از يكسال تا دو سال گذشته باشد عتيق گويند در بيت زير نيز حافظ از چنين شرابي ياد كرده :چل سال رنج و غصّه كشيديم و عاقبت تدبير ما به دست شراب دو ساله بوداما چارده سالگي كه صفت محبوب آمده مرز بلوغ دختران در مناط ق معتدله است و ظ اهراً چنين دلبري در نظ ر شاعر هنوز صغير است و غير مسئول چنانكه از اين ابيات مستفاد مي شود:دلبرم شاهد و ط فل است و به بازي روزي بكشد زارم و در شرع نباشد گنهشچارده ساله بتي چابك شيرين دارم كه به جان حلقه به گوش است مه چاردهشپس حاصل معني بيت اينكه براي مصاحبت خود از ميان افراد كم سال و صغير محبوب ِ چارده ساله را و از ميان افراد كبير مي دو ساله را، كه رسيده و بالغ است ، برگزيده ام و اين دو مصاحب براي من كافي هستند، و با اين تفسير شاعر مي خواهد مقام مي را به عنوان مصاحبي بزرگوار و كبير و مقام دلبر را به عنوان خردسال و نازنين نشان دهد گرچه در بادي امر چنين به نظ ر مي آيد كه چارده ساله كبير و دو ساله صغير است ،در اينكه دو ساله و چارده ساله اشاره و كنايه اي هم در بر داشته باشند تصوّراتي در ذهن خوانندگان حافظ هست ، از جمله در مجله يادگار سؤالي در باب آن شده و استاد عباس اقبال جوابي داده كه برچيده اي از هر دو را در زير مي آوريم :خواننده اي نوشته بعضي از ادباي صوفي منش عقيده دارند كه نظ ر حافظ از مي دو ساله قرآن بوده كه ظ رف دو سال آيات آن بر پيغمبر(ص ) نازل شده ، و معشوق چهارده ساله را همان خود پيغمبر مي دانند و چهارده را چهار ضرب در ده مي پندارند و مي گويند پيغمبر در چهل سالگي به نبوت رسيده ،،، و اقبال جواب مي دهد: تعبيري كه آقاي وكيل نوشته اند البته ساخت يكي از متشرعين متكلف است كه نخواسته است اختيار حافظ را در بيت بر بحث صغير و كبير فقها تصديق كند،،، معني مذكور كه براي استخراج آن هيچ گونه قرينه و اماره اي در شعر حافظ نيست و بايد به وسيله اعمال تكلفي رياضي صورت گيرد نمي تواند مورد پسند هيچ ذوق سليم و هيچ عقل مستقيم قرار گيرد،**
