- عزيز مصر به رغم برادران غيور
- ز قعر چاه برآمد به اوج ماه رسيد
-
واژه نامه
- اوج :
از اصطلاحــــات نجومـــي به معني بلــــندتــــرين درجه كواكب است
English Translation :
To the vexation of his jealous brothers, the dear one of Egypt (Yusuf)
First Mesra Translation:
Came forth from the violence of the pit; and to the exaltation of the moon,--hath arrived.
Second Mesra Translation:
شرح بيت
**- عزيز مصر، به كوري چشم برادران حسود خود; از قعر چاه بيرون آمد و به بالاترين نقطه ماه رسيد،عزيز مصر، در قرآن عنوان مردي است كه يوسف را خريداري كرده ، ولي بعدها در بعضي كتب مانند آثارالباقيه بيروني و در بعضي فرهنگها نظير فرهنگ معين ، عزيز عنوان پادشاه مصر شمرده شده است ، يوسف نيز پس از اينكه در مصر كارش بالا گرفت با همين عنوان خوانده شد، و در بيت فوق نيز عزيز مصر به قرينه چاه بي شك يوسف است ، اشاره بيت به رهائي يوسف از ذلت و زندان و رسيدن او به مقام والا، ناظر است به آيه 65 ازسوره يوسف (21): وَ كَذلِك َ مَكَنا لِيُوسُف َ فـِـي الاَرض ِ يَتَبَوءا مِنها حَيث ُ يَشآءُ نُصيب ُ بِرَحمَتِنا مَن نَشآءُ وَ لانُضيع ُ اَجرَ المُحسِنين َ (و ما در حقيقت يوسف را در زمين بدين منزلت كه هر جا خواهد فرمانروا باشد، رسانيديم كه هر كس را ما بخواهيم به لطف خاص خود مخصوص مي گردانيم و اجر هيچكس از نيكوكاران را در دنيا ضايع نمي گذاريم )،به هر حال عزيز مصر را يوسف ، پادشاه و فرمانرواي مصر معني مي كنيم ، گرچه اين اشكال وجود دارد كه وقتي يوسف در قعر چاه بود عزيز مصر نبود تا بگويد عزيز مصر،،، ز قعر چاه برآمد، اين اشكال را اينگونه مي توان رفع كرد كه منظور شاعر از عزيز مصر مطلقاً يوسف است چه پيش از رسيدن به مقام عزيزي و چه بعد از آن و مراد از آن در بيت ، شاه منصور و از برادران غيور شاه يحيي برادر اوست ، كه بر اثر فكر و نيرنگ او شاه منصور مدتها در مازندران و ري و سلطانيه و شوشتر سرگردان بود، با توجه به اينكه در مطلع غزل از ورود فاتحانه شاه منصور خبر مي دهد، مي توان دانست كه غزل در حدود سال 097 سروده شده ، زيرا بازگشت مظفرانه شاه منصور و استيلاي او بر فارس در اين تاريخ است ، **
