چرا پول‌ها به سمت تولید نمی‌رود؟

دلیل نشت دو چیز بیشتر نمی تواند باشد، یا مانند اقتصاد کینزی دلیل نشت ناامنی به علت مشکلات طرف تقاضا است و یا اینکه دلیل نشت مانند اقتصاد ایران به علت مشکلات طرف عرضه است.

مشکلات طرف عرضه چیست و منظور از طرف عرضه چیست؟ طرف عرضه را می توان  جمع تمام متغیر های تزریقی در اقتصاد دانست، سرمایه گذاری و مخارج دولت از مهم ترین مولفه های تزریقی در اقتصاد می باشد. لذا طرف عرضه را می توان به زبان ساده در حد همان پارامترهای تزریقی خلاصه کرد در حقیقت طرف عرضه، مشخص میکند که تزریق چگونه عمل کند، اگر طرف عرضه قوی باشد شاهد افزایش سرمایه گذاری ها خواهیم بود و این چیزی جز افزایش تزریق در اقتصاد نیست..

لذا طرف عرضه چیزی بالاتر از تزریق ها در اقتصاد را بیان میکند و می توان تزریق ها را انعکاسی از قوی بودن طرف عرضه و یا ضعیف بودن آن دانست... هسته ی اصلی طرف عرضه ظرفیت های تولیدی است، ظرفیت های تولیدی چیزی جدا از تولید است، ظرفیت های تولیدی به توان علمی فنی تکنولوژیکی بنگاه ها برای تولید انبوه و با کیفیت مرتبط است ولی تولید به هر روش حتی با قربانی کردن ظرفیت های تولیدی قابل دستیبابی است!

این که می گوییم طرف عرضه اقتصاد ایران دچار مشکل است به این علت است که ظرفیت های تولیدی یا همان توان علمی و تولید انبوه و با کیفیت در اقتصاد ایران به دلیل وابستگی به ماشین آلات خارجی و عدم جذب واردات کالاهای سرمایه ای ( به دلیل عدم انجام سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه) بسیار پایین است.

زمانی که طرف عرضه ضعیف باشد، مانعی برای هدایت نشت( پس انداز) به سمت تزریق( سرمایه گذاری) می شود و نتیجه این میشود که نشت عاملی برای تشدید رکود تورمی  در اقتصاد ایران میشود، به بیان ساده تر هر چه مردم بیشتر پس انداز انجام دهند، از آن جا که پس انداز ها تمایلی برای هدایت به سمت سرمایه گذاری  را ندارند، رکود ایجاد می شود و این رکود دوباره با نشت بیشتر خودش را افزایش می دهد و البته تورم نیز در این فرایند ایجاد خواهد شد، چرا که این نشت فقط دریغ کردن پول از اقتصاد نیست بلکه دریغ کردن پول از اقتصاد و ریختن آن در بازار نامولد گری برای تجارت با پول است، این فرایند سبب تقویت طرف تقاضا در کنار رکود و ضعف بیشتر طرف عرضه می شود  که نتیجه آن این است که تورم به دلیل فشار تقاضا افزایش یابد و البته به علت درون زا شدن پول این تورم همیشه گی و ساختاری میشود و هر چه مولد ها  بیشتر تحت فشار قرار گیرند شاهد تشدید رکود تورمی به علت افزایش نشت و کاهش تزریق خواهیم بود.

در اقتصاد کینز به همان اندازه که نشت صورت می گرفت، از تزریق کاسته میشد چون آن نشت ها نباید از اقتصاد دریغ بشود چرا که با دریغ شدن آنها، سرمایه گذاری معادل آن چه دریغ شده کاهش پیدا می کرد.( به عبارتی در اقتصاد کنیز منحنی تزریق دیگر شیفت داده نمیشد) ولی در اقتصاد ایران همان طور که گفته شد، نشت قدرت بیشتری در نابودی تولید دارد چرا که فقط پول را از اقتصاد دریغ نمی کند، بلکه پول های دریغ شده را  به پای نامولد ها می ریزد و نتیجه این میشود که فقط منحنی نشت  به سمت چپ شیفت نمی کند، ( پس انداز مستقل از درآمد) بلکه منحنی تزریق  نیز به سمت پایین منتقل می شود، و این رکود عمیق  تری را به بار می نشاند، رکودی که توام با تورم است و نامولد گری را پررونق تر کرده و از این رهگذر دوباره جریان نشت، رکود و تورم را تشدید می کند.

این فرایند اگر به این سمت هدایت می شد که نشت به تزریق تبدیل شود، علاوه بر آنکه منحنی های نشت را به راست شیفت داده، منحنی تزریق را نیز به بالا شیفت می داد و این گونه میشود که به صورت مستمر و پیوسته تعادل نشت با تزریق در درآمدهای ملی بالاتری تحقق می یافت.

آنچه گفته شد از خطرناک بودن گسترش و استمرار نشت در اقتصاد ایران حکایت داشت، چرا که نشت هر چند که از سیاست های رکود زا و مولد کش استارت خورد ولی اقتصاد ایران را در مسیر مرگ تدریجی رکود تورمی و افزایش بی عدالتی قرار داده است. راه حل امروز اقتصاد ایران این است که جلوی نشت را از طریق تزریق بگیریم. سرمایه گذاران بخش خصوصی را نمی توان یک شبه آماده ی تزریق گسترده کرد، این جاست که نقش حیاتی دولت دیده میشود. اگر دولت هدف خود را ارتقاء بنیه های تولیدی و تقویت طرف عرضه قرار دهد، نه تنها کمک به تزریق در اقتصاد ایران و ایجاد بستر سازی برای تزریق بخش خصوصی کرده است بلکه کمک به کاهش استفاده از پول در راه نامولد گری می کند، چرا که بزرگترین دشمن نامولدان، قوی شدن طرف عرضه ی اقتصاد ایران است...