بازخوانی متفاوت آیاتی از قرآن که بارها خوانده‌ایم(36)
فرشته به دعایت آمین می‌گوید
توی جیبش پر از التماس دعا بود، التماس دعای آدم‌هایی که از دلشان خبر نداشت. مانده بود چه بخواهد؟ چگونه بخواهد؟ دور هفتم بود. هرچه گشت بهتر از این پیدا نکرد، یادش افتاد به همان دعای شیرین و همیشگی قنوت‌هایش. میان رکنیمانی و حجرالاسود، جیبش را خالی کرد.
وَمِنْهُم مَّن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ * أُولَـئِکَ لَهُمْ نَصِیبٌ مِّمَّا کَسَبُوا وَاللَّـهُ سَرِیعُ الْحِسَابِ
و بعضی می‌گویند: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکی) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!» آن‌ها از کار (و دعای) خود، نصیب و بهره‌ای دارند؛ و خداوند، سریع‌الحساب است. / سوره مبارکه بقره آیات 201 و 202
کتاب‌ها می‌نویسند:
به دنبال آیات سابقه که حال مردم دنیاپرست را بیان می‌کرد که تنها خواسته آن‌ها از خدا امور مربوط به دنیا است این آیات حال مردمی را بیان می‌کند که از خدا نعمت دنیا و آخرت را خواستارند 1.
در کتب تفسیری در بیان دو حسنه «فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً» به اجمال این چنین آمده است:
1. از رسول اکرم صلوات الله علیه نقل شده است که فرمودند: به هر کس قلب شاکر، زبان ذاکر و همسر مۆمنی که او را در کارهای دنیوی و اخروی یاری کند؛ داده شود، پس به او حسنه در دنیا و آخرت داده شده و از عذاب آتش مصون و محفوظ است 2.
2. امیرالمۆمنین علی علیه‌السلام نیز در تفسیر این آیه فرمودند که منظور از حسنه در دنیا، زن صالحه و در آخرت، بهشت می‌باشد. 3
3. در تفسیر آیه، از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند مراد از «حسنه» در دنیا، گشایش روزی و خوبی معاش و حسن خلق است و مراد از «حسنه» در آخرت، خشنودی خداوند و بهشت می‌باشد 4.
4. در دیدگاه «حسن» و «قتاده» منظور از حسنه، علم و عبادت در دنیا و بهشت در آخرت است.
5. «ابن زید» و «سدی» معتقدند حسنه، مال و ثروت دنیا و بهشت در آخرت است.
همچنین راجع به سرعت حساب پروردگار توانا که می‌فرماید: (وَ اللَّهُ سَرِیعُ الْحِسابِ) روایت شده: خدا به قدر یک چشم بر هم زدن به حساب کلیه خلایق رسیدگی می‌کند.
حضرت علی بن أبی طالب علیه السّلام می‌فرماید: معنای (وَ اللَّهُ سَرِیعُ الْحِسابِ) این است: همانطور که خدای توانا کلیه خلق را دفعة واحده رزق می‌دهد همانطور هم به حساب آنان رسیدگی می‌نماید.
از حضرت امیر جویا شدند: چگونه خدا به حساب خلق رسیدگی می‌کند در صورتی که او را نمی‌بینند! فرمود: همانطور که آنان را رزق و روزی می‌دهد و او را نمی‌بینند. 5
با تو می‌گویم:
اسم همه را یکی یکی از دلش گذراند. از دور اول، همه را یادش بود. همه آن‌هایی که وقتی خبر مسافر بودنش را شنیدند، آه کشیدند و اشک توی چشم‌هایشان حلقه زد یا آن‌هایی که از شنیدن خبر، و از سر خوشحالی بلند خندیدند و سپردند دعایشان کند. همه را یادش بود. کسی گفته بود نگاهت به آن مکعب عزیز افتاد، یادم باش! دیگری سپرده بود، رکنیمانی؛ مرا اسم ببر و برایم دعا کن! یکی دیگر بغض کرده بود که دستت اگر به حجرالاسود رسید، برای روسفیدی من دعا کن! مادرش هم فقط دعا کرده بود که دست خالی برنگردی الهی!
توی جیبش پر از التماس دعا بود، التماس دعای آدم‌هایی که از دلشان خبر نداشت. مانده بود چه بخواهد؟ چگونه بخواهد؟
دور هفتم بود. هرچه گشت بهتر از این پیدا نکرد، یادش افتاد به همان دعای شیرین و همیشگی قنوت‌هایش. میان رکنیمانی و حجرالاسود، جیبش را خالی کرد: رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ... لبخند زد. دلش قرص شده بود، مثل کسی که صدای آمین فرشته‌ای را به دعاهایش شنیده باشد... 6
یادم بماند:
یادم باشد و یادت نرود، وقتی دست‌هایمان به قنوت بلند شد، برای همه آن‌هایی که دعا کردن را یادمان دادند؛ دعا کنیم.
نویسنده: زهرا نوری لطیف
کارشناس شبکه تخصصی قرآن تبیان
1. ترجمه مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تالیف فضل بن حسن طبرسی، ج 2، ص 260
2. تفسیر روض الجنان و روح الجنان، تالیف ابوالفتوح رازی، ج 3، ص 133
3. تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تالیف ملا فتح الله کاشانی، ج 1، ص 440
4. معانی الاخبار، ص 174، حدیث اول
5. تفسیر الصافی، تالیف ملامحسن فیض کاشانی، ج 1، ص 238
6. تفسیر نور الثقلین، تالیف حویزی، ج 1، ص 200
