بازخوانی متفاوت از آیاتی که بارها خوانده‌ایم
(3)
سوره مبارکه بقره آیه 21:
یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم و الذین من قبلکم لعلکم تتقون
ای مردم! پروردگارتان -که شما را آفرید- و کسانی که پیش از شما بوده‌اند را پرستش کنید تا پرهیزگار شوید /
نوبت اول:
علی بن الحسین علیه‌السلام، در تفسیر آیه می‌فرمایند:
منظور از "الناس"، مکلفین از فرزندان آدم علیه‌السلام هستند. "اعبدوا ربکم" به این معنی است که خدا را اطاعت کنید و معتقد باشید که خدایی جز او نیست، شریکی ندارد و بی‌شبیه و مثل و مانند است، عادلی است که ظلم نمی‌کند، بخشنده‌ای است که بخل نمی‌ورزد، شکیبایی است که در عقوبت شتاب نمی‌کند؛ و مؤمن باشید که محمد صل الله علیه و آله و سلم، فرستاده اوست و خاندان او، افضل خاندان هستند و علی بن ابیطالب علیه‌السلام برترین اوصیا است و یاران او، بهترین یاوران هستند و امت او، برترین امت‌ها هستند. *
از کلمه‌هایت دوست داشتن می‌بارد. حمایت می‌بارد. انگار ایستاده‌ای پشت سر حبیبت تا دلش قرص شود به بودن تو ... تا پشتش گرم باشد به حضور دائم تو ... تا آنجا که مبارز بطلبد برای آوردن آیه ای، سوره ای، شبیه آیه های این کتاب.
نوبت دوم:
من و شما هم اسمیم یعنی مادرم، اسم مرا به عشق شما محمد گذاشتند، شاید که من هم خوب شوم زیر سایه این نام بلند؛ که نشدم ...یعنی نه امین و امانت‌دارشدم و نه خلق و خویم به شما رفت و نه لب‌هایم به لبخندهای محمدی نشست. با این همه، گشته‌ام. خیلی دنبال شباهت خودم با شما - غیر از این اسم - گشته‌ام ... من اما این را خوب می‌دانم که هر چه بگردم، راه به جایی نمی‌برم که پیدا کردن شباهتی میان خودم با شما راهی است که ته‌اش بن بست است. که نمی‌توانم بین بسیاری خوبی‌های شما و بدی‌های خودم نقطه مشترکی پیدا کنم. اما دوستتان داشته‌ام. از همان اول بچگی که با شنیدن اسم شما شادی می‌دوید زیر پوستم، مهرتان افتاد به دلم. از همان وقتی که توی مدرسه سرم را بالا گرفتم و به خانم معلممان گفتم که اسمم محمد است و هم اسم شما؛ دوستتان داشته‌ام.
من این سال‌ها فقط دوستتان داشته‌ام بی‌آنکه شباهتی بین خودم و شما پیدا کنم.
که از وصف شما هم نور می‌بارد، روشنی می‌بارد؛ اما من تاریک تاریکم. که شما سفیدی ... سفیدتر از برف امسال که شاخه های درخت خرمالوی حیاط خانه را پوشاند، من اما سیاه سیاهم.
اما نوری ته دلم هست. نقطه مشترکی میان ما هست. رشته وصلی که هرگز پاره نمی‌شود. خدای ما یکی است. خدای خوبی‌های شما و بدی‌های من یکی است. خدایی که شما را آفرید، همانی است که مرا خلق کرد. خدای سال سی‌ام عام‌الفیل، خدای سال شصت و هقت شمسی هم هست. همه این‌ها یعنی میان من و شما جز این اسم بزرگ، خدای مشترکی داریم.
نوبت سوم:
یادم باشد سرم که به سجده فرود آمد؛ خدا را به خاطر آفریدن تو شکر کنم.
××××××
سوره مبارکه بقره آیه 23:
و ان کنتم فی ریب مما نزلنا علی عبدنا فاتوا به سوره من مثله و ادعوا شهدائکم من دون الله ان کنتم صادقین
و اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل کرده‌ایم تردید دارید، همانند آن را بیاورید و گواهان خود را – غیر از خدا – (برای این کار) فرا بخوانید اگر راست می‌گویید.
نوبت اول:
قرآن همه منکران را دعوت به مبارزه با قرآن و همانند یک سوره مانند آن می‌کند تا عجز آن‌ها دلیلی باشد، روشن بر اصالت این وحی آسمانی در رسالت الهی آورنده آن، سپس می‌گوید: تنها خودتان به این کار قیام نکنید بلکه «تمام گواهان خود را جز خدا دعوت کنید (تا شما را در این کار یاری کنند) اگر در ادعای خود صادقید. *»
نوبت دوم :
حال بنده‌ات را وقت نزول این آیه‌ها نمی‌دانم. کتاب‌های تفسیر تاریخی و شأن نزول‌ها را هم کنار می‌گذارم و غرق کلمه‌های آیه می‌شوم. از کلمه‌هایت دوست داشتن می‌بارد. حمایت می‌بارد. انگار ایستاده‌ای پشت سر حبیبت تا دلش قرص شود به بودن تو ... تا پشتش گرم باشد به حضور دائم تو ... تا آنجا که مبارز بطلبد برای آوردن آیه ای، سوره ای، شبیه آیه های این کتاب. که بگوید همه‌تان هم جمع شوید، باز هم نمی‌توانید آیه ای بیاورید در غایت شکوه و در اوج زیبایی...
نوبت سوم :
یادم باشد که تو، نشانه‌هایت را برای بندگانت می‌فرستی.
نوشته‌ی: زهرا نوری لطیف
شبکه تخصصی قرآن تبیان
پی‌نوشت‌ها: 1. تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه‌السلام
2. برگزیده تفسیر نمونه ج 1 ص 52
