دیدار از خاطرات جنگ در استان ایلام

به ایلام که سفر می کنید ، خاطرات دفاع مقدس برایتان تداعی می شود . مخصوصا اگر گذارتان به مناطق مرزی مانند مهران بیفتد ، نشانه های بازمانده از دوران مقاومت و ایثارگری به صورت ناخود آگاه شما را به آن دوران می برد و خاطرات نوستالژی جنگ را دوباره زنده می کند. در این مقاله می کوشیم شما را به دیدن مسیرهای جنگ در استان ایلام ببریم.

پاسگاه «گرمیشه» (دیدگاه صدام)

این پاسگاه در جنوب عراق و در نقطه صفر مرزی ایران و عراق قرار دارد. عراق پس از هجوم سراسری ، ارتفاعات مشرف و مسلط به شهر مهران را تصرف کرد و در داخل شیارها و تپه های قلاویزان استحکامات و پناهگاه های بسیاری ساخت.همچنین سنگری بتونی و مستحکم برای دیده بانی احداث کرد که صدام هنگام بازدید از خطوط پدافندی وارد آن شد و از آنجا مهران و مناطق اطراف را بررسی کرد که از تلویزیون بغداد نیز تصاویر این بازدید پخش شد. از آن پس این سنگر به دیدگاه صدام معروف شد که هم اکنون یکی از نقاط مورد بازدید مسافران در این منطقه است. در قسمت دیده بانی این پاسگاه به راحتی می توان دو جاده اصلی مهران  - مرز بهرام آباد و مهران  - دهلران را زیر نظر داشت. این سنگر که بخش عمده آن در زیرزمین استتار شده است ، دارای امکانات متعددی از جمله دیوارهای ضد ضربه و ضد صوت و همچنین یک تونل به شهر زرباطیه عراق و یک سیستم برق از طریق یک کابل از شهر زرباطیه است و تمامی بخش های مربوط به یک مقر از جمله دفترهای مدیریتی و حتی آشپزخانه در آن تعبیه شده است.

ارتفاعات «قلاویزان» و « نقطه ایثار»

ارتفاعات « قلاویزان» یادآور عملیاتی مانند « عملیات كربلای1 » است كه بعد از چهار بار دست به دست شدن شهر مهران منجر به آزادسازی آن شد و قلب امام را شاد كرد. ارتفاعات قلاویزان كه در جنوب غربی شهر مهران واقع شده است ، منطقه ای نا هموار و شبه كوهستانی است كه پس از كوه «چكه موسی» با طول تقریبی 22 كیلومتر در امتداد یال های دامنه غربی كبیركوه از سمت شرق به غرب كشیده شده است. این منطقه با وجود پستی و بلندی های تپه ماهوری شكل، از موقعیت مهم نظامی برخوردار است ، به طوری كه با استقرار بر روی بلندی های اصلی آن، كیلومترها دشت، آبادی و شهرهای پیرامونی مانند مهران،زرباطیه و بدره عراق در سیطره دید قرار می گیرد. دشمن در زمان اشغال مهران با ایجاد میادین مین، سیم خاردار و كانال در دامنه شمالی ارتفاعات قلاویزان شرایط سختی را در نفوذ به مواضع خود به وجود آورده بود.در « عملیات والفجر 3 » این محدوده در محور عملیاتی «قرارگاه فتح 2» قرار داشت و نیروهای «لشكر 41 ثارالله (ع)»  برای نفوذ به مواضع دشمن و دستیابی به قلاویزان تلاش گسترده ای انجام دادند ، اما به دلیل عمق و پیچیدگی موانع، این امكان فراهم نشد و پیكرهای بسیاری از شهداء تا زمان عملیات كربلای 1 در این محور باقی ماند و هم اكنون بقایای موانع دشمن در این منطقه همه ساله مورد بازدید زائران آثار دفاع مقدس قرار می گیرد.« نقطه ایثار» واقع در ارتفاعات قلاویزان مكان كوچكی در بین هزاران منطقه جنگی و خاطرات دفاع مقدس در كشور است كه در هشت كیلومتری شهر مهران واقع شده و از آنجا می توان دشت های بزرگ مهران را دید كه روزگاری شاهد نبردهای مهم دفاع مقدس بوده است.

ارتفاع «کله قندی»

ارتفاع «کله قندی» در شمال مهران و در کنار تنگه «کنجانچم» قرار گرفته است.این عارضه طبیعی با 343متر بلندی از سطح دریا بر دشت مهران و جاده ایلام - مهران احاطه کامل دارد و به همین دلیل همواره مورد طمع عراق بوده است.
در سال های قبل از جنگ چندین زد و خورد بر سر این ارتفاع به وقوع پیوست .مهمترین آنها در 21 بهمن52 بود که در آن 41نظامی ایرانی و 39نظامی عراقی کشته شدند.
در اواخر شهریور ماه سال 1359روزهای اول و دوم جنگ رزمندگان روی این ارتفاع مقاومت کردند و پیشروی نیروهای عراقی را به تأخیر انداختند ، اما مدافعان محاصره شدند و ناچار به داخل شهر برگشتند. با سقوط «کله قندی» مهران از شمال محاصره شد.
در عملیات والفجر3دشمن روی این ارتفاع به شدت مقاومت می کرد و سرانجام پس از 11روز نبرد تسلیم شد.در سال پایانی جنگ کله قندی 2بار دیگر اشغال شد .که با تلاش رزمندگان اسلام آزاد گردید .هم اکنون در شیارها و سنگرهای کله قندی آثاری از جنگ مشهود است.

« تپه شنی»

قرارگاه تاکتیکی تپه شنی در 2کیلومتری شرق مهران ، روبروی امامزاده سیدحسن (ع) و درست در كنار جاده ارتباطی مهران  ? دهلران واقع است كه از قدیم الایام به منظور احداث انبار سوخت توسط دولت وقت ساخته شد.
تپه شنی به صورت مصنوعی در سال 1353برای استتار مخازن سوخت هواپیماهای ناتو در ضلع شمالی جاده مهران به دهلران با استفاده از شن های رودخانه گاوی به ارتفاع 30متر احداث شد.
نیروهای عراقی در ابتدای جنگ به دنبال تصرف مهران این مخازن را به آتش کشیدند و در آنجا سنگرهای بتنی مستحکمی در اعماق تپه احداث و قرارگاهی بر پا کردند.
پس از عقب نشینی دشمن در تابستان سال 1361از منطقه مهران بعنوان قرارگاه تاکتیکی تیپ امیرالمومنین (ع)و بعد لشکر تبدیل شد.
پس از اشغال دوباره شهر مهران در تاریخ 27/1/1365 ارتش عراق با احداث سنگرهای بتونی بر روی آن از این منطقه به عنوان قرارگاه تاكتیكی استفاده كرد .
این تپه مصنوعی در عملیات پیروزمندانه كربلای یك توسط رزمندگان اسلام آزاد و از آن پس به عنوان قرارگاه تاكتیكی لشكر 11 امیرالمومنین (ع) مورد استفاده قرار گرفت كه پس از حمله منافقین به شهر مهران قسمت اعظم آن منهدم گردید ، و درسال 1372 توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان ایلام مرمت و بازسازی شد . هم اکنون قرارگاه تپه شنی به عنوان یکی از یادمان های جنگ محل مناسبی برای بازدید مردم و کاروانهای راهیان نور است.

میمک

ارتفاع لوبیایی شکل «میمک» در غرب استان ایلام واقع شده است وبه دلیل نزدیکی اش با مرز ایران وعراق، یکی از نقاط سوق الجیشی و با اهمیت نظامی به شمار می رود. این ارتفاعات از دید و تیر رس خوبی بر خوردار است وتسلط قابل توجهی بر بخش وسیعی از خاک عراق و مناطق مرزی دارد. منطقه میمک، از مناطق گرمسیری استان ایلام است وچندان درختی در آنجا نمی روید. میمک دارای شیارها و پستی و بلندی های گوناگون بوده و خاک برخی مناطق آن رسی و یا رملی است. آنچه نام هوانیروز را برای همیشه با منطقه میمک همراه ساخت، شهادت سرلشکر خلبان احمد کشوری بود. او که پس از پیروزی انقلاب و در غائله کردستان، همراه با علی اکبر شیرودی حماسه آفرید و با آغاز جنگ تحمیلی نامی آشنا برای آسمان های مرزی کشور بود، بالاخره در تاریخ 15 آذر59 در منطقه میمک به آسمان پرواز کرد.