کارگاه های داستان نویسی، خوب یا بد؟

به اعتقاد محمدرضا گودرزی، در کارگاه های داستان نویسی مدرس نمی گوید چطور بنویس، بلکه می گوید «چطور ننویس»؛ این دیگر به خود فرد کارآموز بازمی گردد که چطور بنویسد.

محمدرضا گودرزی داستان نویس و منتقد ادبی ، درباره کارگاه های داستان نویسی می گوید: در جامعه ادبی کارگاه داستان نویسی موافق و مخالفانی دارد. در این کارگاه ها مدرس نمی گوید چطور بنویس، بلکه می گوید «چطور ننویس». این دیگر به خود فرد شرکت کننده بازمی گردد که چطور بنویسد.

او با بیان این که «در مجموع بودن کارگاه ها از نبودن شان بهتر است»، درباره تاثیر کارگاه های داستان نویسی اظهار کرد: در این چند سال اخیر 6 تا 7 نفر از کارآموزان خود من مجموعه داستان و نقد ادبی چاپ کرده اند. از دلیل کسانی که کارگاه ها را منفی می دانند مطلع نیستم و باید دلیل این افراد را در یک میزگرد بررسی کنیم. من نکته منفی در این کارگاه ها نمی بینم.

"برخی از منتقدان کارگاه های داستان نویسی معتقدند، این کارگاه ها قلم کارآموزان را به مدرس نزدیک می کند و هویتِ فردی نویسنده را از بین می برد"؛ گودرزی در واکنش به این نظر گفت: نکته اصلی این است وقتی از کارگاه حرف می زنیم، مثل این می ماند که می گوییم همه نویسندگان یک خصوصیت را دارند. نویسندگان رضا امیرخانی، فهمیه رحیمی و ... را شامل می شود. این گفته خیلی گنگ و مبهم است، نمی توان یک کارگاه را به همه تعمیم داد.

گودرزی گفت: وضعیت کارگاه به مُدرس آن بستگی دارد. در حال حاضر تهران پر از کارگاه است. در یک کارگاه ممکن است همین روش اشتباه وجود داشته باشد، چنان که هست و من آن را نفی نمی کنم. اما من در کارگاهم سبک دیگری دارم.

این منتقد ادبی ادامه داد: من سبک آموزشی ام را با ذهن کارآموز هماهنگ می کنم. کسی که دوست دارد طنز، تخیلی، عاشقانه، واقع گرا، سورئال و ... بنویسد را نفی نمی کنم. هیچ وقت نمی گویم که کدام بهتر است. هر نوعی خصوصیات خود را دارد.

او با تاکید بر این که «برخی از نقص های مطرح شده توسط مخالفان کارگاه ها کاملا صدق می کند» شرح داد: باید در نظر داشت کیفیت کارگاه به گونه و روش مدرس باز می گردد. برخی آن تنها  آن گونه و روشی که دوست دارند را آموزش می دهد. من همیشه سعی کردم کارآموزانم هر چه که دوست دارند را بنویسند. بعد من آگاهی را دارم که بدانم این نوشته در چه ژانری قرار دارد و به او کمک که نوشته خود را بهتر کند.

این داستان نویس کارگاه های داستان نویسی را موثر دانست و گفت: من حدود 16 سال است که کارگاه دارم. در این مدت کسانی که مستعد بودند، معمولا آثار موفقی داشتند. البته من درمورد نقد بیشتر می توانم تضمین دهم. کسی که در کارگاه من شرکت می کند، حدود 2 سال می تواند نوشته را بشناسد و بتواند نقد کند.

گودرزی خود کارآموز را در بازدهی کارگاه های داستان نویسی موثر دانست و بیان کرد: اینکه کارآموز چطور داستان بنویسد به خودش باز می گردد، مدرس تنها می توانید به او کمک کنید. اگر تلاش کنند مانند افراد مستعد کارشان چاپ می شود. اما کسی که نمی تواند بنویسد نمی تواند و دست مدرس نیست.

او درباره آن چه که کارگاه به کارآموز می دهد نیز اظهار کرد: کارگاه داستان نویسی بخش های متفاوتی دارد. مدرس می تواند هرچه در ذهن فرد قرار دارد به نوشته تبدیل کند. مدرس کارگاه اگر حاصل نوشته کارآموز ویژگی داستانی داشته باشد، قوت و ضعفش را مد نظر قرار می دهد و اگر در حد خاطره و گزارش باشد، به او می گوید.

او همچنین افزود: در ادامه مدرس یک سری تمرین برای ایده گرفتن می دهید. این تمرین ها برای هماهنگی ذهن و دست به کار می رود. کسی که ایده دارد کم کم ایده های خودش را می نویسد. بخشی هم به بررسی کارهای موفق جهان می پردازید و بحث های نظری هم مطرح می شود.

او در پایان تصریح کرد: باید منظور از کارگاه ها مشخص شود. افراد موافق و مخالف کارگاه ها هر کدام چندین دسته هستند. باید انواع کارگاه ها مشخص شود. برخی که تجربه کافی ندارند، با رابطه و زدوبند کارگاه برگزار می کنند. باید کارگاه هایی که خوب کار می کنند، جدا شوند. در واقع نباید همه کارگاه ها را بایک عنوان بخوانیم. 
 

منبع: ایسنا