چرا موقع بلند شدن چشممان سیاهی میرود؟
نویسنده : هدی بانکی
همه ما تجربهاش را داریم که ناگهان از روی کاناپه بلند میشویم تا جواب آیفون یا تلفن را بدهیم، و یا ببینیم چرا کودکمان گریه میکند و در همان لحظه سرمان گیج می رود. پلک میزنیم و دستهای از لکههای سیاه پیش چشمانمان به رقص درمیآیند و چند ثانیه بعد محو میشوند و دنبال کارهایمان میرویم.
هر چند این سرگیجه موقتی ممکن است بیضرر به نظر برسد، اما تحقیقات جدید نشان میدهد میتواند بیانگر وجود مشکلاتی در سلامتی بوده و بعضی افراد را در معرض خطر مرگ زودرس قرار دهد.
اما نگران نباشید؛ این مسئله میتواند برای هرکسی که ناگهان از جایش بلند میشود، اتفاق بیفتد. اما اگر این سرگیجهها فراتر از پدیدهی هر از گاهی بوده و حتی در زمان ایستادنهای طولانی هم روی دهد، نشاندهنده وجود مشکل است.
افرادی که "افت فشار خون وضعیتی تاخیری" یا DOH دارند، اگر بیشتر از سه دقیقه بایستند، فشارخون شان فورا افت کرده و موجب سرگیجه و تاری دید میگردد.
به گفته کریستوفر گیبونز، استادیار نورولوژی در دانشکده پزشکی هاروارد و سرپرست تحقیقات،" در این حالت، فرد خیلی خوب و طبیعی ایستاده است، و تدریجا شرایطش بد و بدتر میشود. تا جایی که مجبور به نشستن میگردد. ما در مورد اشخاصی صحبت میکنیم که ممکن است در صف یک فروشگاه غش کنند."
گیبونز و افراد تیمش روی این موضوع مطالعه کردند که "افت فشارخون وضعیتی" یعنی سرگیجه بعد از سه دقیقه یا کمتر ایستادن، و "افت فشارخون وضعیتی تاخیری" چگونه روی سلامت افراد، همزمان با بالا رفتن سن شان تاثیر میگذارد.
پژوهشگران اطلاعات مربوط به 165 نفر را بررسی کردند که 64 درصدشان در شروع تحقیق مبتلا به فشارخون وضعیتی بودند و طی ده سال بعد که تحت نظر این دانشمندان قرار داشتند، فوت کرده بودند و همینطور 29 درصد از افراد مبتلا به فشارخون وضعیتی تاخیری، طی این دوره ده ساله مرده بودند.
گیبونز و تیمش عقیده دارند دلیل این میزان مرگ و میر میتواند این باشد که سرگیجه و کاهش دید هنگام ایستادن، نشاندهنده مراحل اولیه بیماری های عصبی مانند پارکینسون می باشد. اما این بدان معنا نیست که اگر دفعه بعد این لکههای سیاه را دیدید، لازم است فورا به متخصص مغز واعصاب مراجعه کنید. ممکن است دلیلی کاملا متفاوت برای سرگیجه و تاری دید شما وجود داشته باشد، مانند عوارض جانبی دارویی خاص، کم آبی بدن و یا بالا رفتن سن.
دکتر دیوید زاپالا، سرپرست شنوایی سنجی در کلینیک مایو در فلوریدا میگوید:" تقریبا همه ما وقتی فورا از جا برمی خیزیم، گاهی کمی احساس سرگیجه میکنیم، مخصوصا وقتی بیمار هستیم یا بدن مان کم آب است."
زاپالا توصیه میکند، اگر این لکههای سیاه چشمی، مکررا سراغ تان می آیند، بهتر است نگاهی به عادات و سبک زندگیتان داشته باشید. بیماری قلبی، دیابت و داشتن اضافه وزن میتوانند موجب این سرگیجهها شوند.
عواقب تغذیه نادرست، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و یا ورزش نکردن چیزی نیست که فورا روی دهد. بلکه در بلند مدت تاثیراتش ظاهر خواهد شد.
مراقبت از افراد سالمند و مشاهده این که انتخاب های ما در طول زندگی، بعدها چه تاثیری روی سلامتی ما خواهند گذاشت، به ما انگیزه میدهد که تغذیه سالم داشته باشیم و روزانه ورزش کنیم.
زاپالا میگوید:" بعضی از افراد از خودشان مراقبت کرده اند، ورزش کرده اند، حواس شان به چیزهایی که می خورند بوده است، و در نتیجه دوران سالمندی سالمی دارند و از آن لذت می برند. اما دیگران انبوهی از انتخاب های نادرست در زندگی داشته و دچار سرگیجه مزمن هستند و نمیتوانند بدون کمک راه بروند. این بهترین انگیزه و دلیل برای این است که روزانه از خودمتن مراقبت کرده و نسبت به سلامت مان دقیق و هوشیار باشیم."