چگونه کودک عصبانی را آرام کنیم؟
فرزندپروری میتواند یکی از لذتبخشترین کارها و در عین حال سختترین وظایف باشد، خصوصاً زمانی که رفتار کودک به شکل باورنکردنی غیرقابل کنترل میشود. این مسئله برای همه والدین اتفاق میافتد.
به یاد داشته باشید در این شرایط یک نفس عمیق بکشید و از راهکارهای زیر برای آرام کردن کودک استفاده کنید:
1. نشانهها را بشناسید
با شناخت نشانههای بحران، پیش از شروع آن، راحتتر میتوانید کودک را آرام کنید. کجخلقی و بداخلاقی، شبیه بازی دومینو است. با شروع اولین نشانهها، به سرعت نشانههای بعدی هم ظاهر میشوند. عواملی که موجب کجخلقی میشود را شناسایی کنید و به کودک آموزش دهید تا او هم آنها را بشناسد.
2. حواس کودک را پرت کنید
این شیوه معمولاً برای کودکان 3 سال و کمتر کارایی دارد. مثلاً میتوانید یک اسباببازی به کودک نشان دهید یا با شروع یک فعالیت و سرگرمی، توجه و حواس کودک را پرت کنید. در این سن، کودکان مفهوم علت و معلول را نمیفهمند، بنابراین بحث و گفتگو بیفایده است.
3. به کودک فرصت دهید
کودک را از عواملی که او را عصبی میکنند، دور کنید. این کار شما به کودک این فرصت را میدهد که کمی آرامتر شده و به خودش مسلط شود. خودکنترلی، یکی از مهارتهای بسیار مهمی است که کودک باید یاد بگیرد. کودک را با تعدادی از اسباببازیهای موردعلاقهاش روی مبل قرار دهید و از او بخواهید دراز بکشد. میتوانید به کودکان بزرگتر، راهکارهایی مانند تنفس عمیق، شمردن تا 5 یا 10 قبل از حرف زدن و یا تمرکز بر افکار خوب را آموزش دهید.
4. مهارت خودکنترلی را در خودتان تقویت کنید
سختترین کار در این مواقع، آرام ماندن و دخالت نکردن است. اگر احساس میکنید عصبانی و ناراحت هستید، کمی عقب بروید، یک نفس عمیق بکشید و کمی به خودتان فرصت دهید. کودکان بیشتر از آنچه که از گفتار والدین یاد میگیرند، از رفتار آنها میآموزند.
5. با قاطعیت حرف بزنید
بدون اینکه فریاد بزنید یا سخنرانی کنید، برای کودک توضیح بدهید از او چه انتظاری دارید. قاطع باشید و مرزها و محدودیتها را مشخص کنید. اگر کودک از قوانین سرپیچی کرد، آن را به او یادآوری کنید و بهجای عصبی شدن، این کار را با آرامش انجام دهید. درصورتیکه کودک، رفتار نادرستی انجام دهد و شما سعی کنید با در آغوش گرفتن، او را آرام کنید، این واکنش شما رفتار نادرست کودک را تقویت میکند.
6. کمی شوخ و خلاق باشید
شوخی، اغلب ابزار خوبی برای آرام کردن کودک است. اگر میبینید شرایط به سمت بدتر شدن میرود، برای کمک به بهبود اوضاع باید بتوانید کارهای جالب انجام دهید. بههیچوجه کودک را دست نیندازید. تحت هیچ شرایطی، توجیهی برای مسخره کردن، اسم گذاشتن روی کودک و یا تحقیر کردن او وجود ندارد.
7. در مورد احساسات حرف بزنید
کودکان بزرگتر، اغلب برای بیان احساسات و هیجاناتشان، دچار مشکل میشوند. آنها حتی ممکن است احساساتشان را نشناسند و همین مسئله درماندگی کودک را مضاعف میکند. به کودک کمک کنید تا احساساتش را بفهمد و درباره آنها صحبت کند. به او یاد بدهید که همه انسانها گاهی اوقات ناراحت و عصبی میشوند و صحبت کردن دراینباره اشکالی ندارد. از سوالاتی مانند «چه اتفاقی افتاده؟» یا «ناراحت هستی؟ » استفاده کنید. از او بخواهید نظرش را درباره چیزهایی که میتوانند به آرامش او کمک کنند، بیان کند. با این شیوه، آرامآرام به کودک یاد میدهید که با احساساتش آشنا شود و برای رویارویی و غلبه بر آنها، در موردشان حرف بزند.
8. یک تیم باشید
سعی کنید مقابل کودک قرار نگیرید، بلکه کنارش حضور داشته باشید. احتمالاً سخت و دشوار به نظر میرسد؛ اما اگر بدانید که چگونه میتوانید این کار را انجام بدهید، دچار مشکل نمیشوید. اگر کودک چیزی میخواهد، بهجای تسلیم شدن، به او امکان و فرصت انتخاب بدهید. «میخواهی الان حمام کنی یا 5 دقیقه دیگر؟» یا «ترجیح میدهی الان اتاقت را تمیز کنی یا بعد از تماشای تلویزیون این کار را انجام میدهی؟»
9. دلایل را شناسایی کنید
اگر اخیراً شاهد از کوره در رفتنهای مکرر کودک هستید، کمی بیشتر دقت کنید تا ببینید در دنیای کودک چه میگذرد. احتمال دارد عوامل استرسزا، کودک را محاصره کرده باشند و یا مسئولیت زیادی به گردن کودک باشد که توان مدیریت آنها را نداشته باشد. کمی به عقب برگردید. شاید کودک از چیز دیگری مثل یک تغییر در زندگیاش ناراحت است. از کودک بخواهید یک نقاشی بکشد یا بازی ترتیب دهید که کودک در آن نقش عروسکگردان را داشته باشد تا با این شیوه، کمی احساساتش را بروز دهد و به شما کمک کند دلیل اصلی آزردگی او را متوجه شوید.
10. از متخصص کمک بگیرید
اگر کودک اغلب پرخاشگری و بدقلقی میکند، آموزش مسائلی مثل توالت رفتن یا جدا خوابیدن را کمی به عقب بیندازید. در مورد کودکان بزرگتر هم اگر از رفتن به مدرسه و یا انجام فعالیتهایی که قبلاً به آن علاقه داشتند، اجتناب میکنند، ممکن است علامت اضطراب باشد که برای درمان آن باید حتماً به یک درمانگر متخصص مراجعه کنید.