چند نکته خواندنی درباره آزمایش‌های خداوند
ما قطعاً شما را می‌آزماییم تا از میان شما، مجاهدان و صابران را نشان دهیم و اخبار (و اعمالتان) را آزمایش خواهیم کرد.
سوره محمد آیه 31:
وَلَنَبْلُوَنَّکمْ حَتَّی نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنکمْ وَالصَّابِرِینَ وَنَبْلُوَاْ أَخْبَارَکمْ
ما قطعاً شما را می‌آزماییم تا از میان شما، مجاهدان و صابران را نشان دهیم و اخبار (و اعمالتان) را آزمایش خواهیم کرد.
** «ابتلاء»، گاهی به معنای آزمایش افراد برای کشف حقیقت است، مانند: «اذ ابتلی ابراهیم ربّه»(بقره، 124) و گاهی به معنای ایجاد زمینه‌های مختلف برای بروز حالات درونی است، مانند این آیه. (مفردات راغب) «نَبلوا اخبارکم»
** جمله «حتّی نعلم» به معنای «معلوم داریم» از ماده «عَلَم» به معنای نشانه و علامت است، نه از ماده «عِلم» در برابر جهل. یعنی آزمایش الهی، علامت شناسایی آنان است.
** در آیه قبل بیان شده است که خداوند عملکرد ما را می‌داند، «و اللّه یعلم أعمالکم» و برای علم و آگاهی خود، نیاز به آزمایش ندارد؛ بنابراین آزمایش برای آن است که مردم کاری انجام دهند و بر اساس آن، استحقاق پاداش یا کیفر را پیدا نمایند. همان‌گونه که ما شغل افراد را می‌دانیم، ولی بر اساس دانستن شغل، به آنان مزد نمی‌دهیم، بلکه باید از آنان کاری انجام پذیرد تا استحقاق دریافت مزد را داشته باشند.
** تفکیک انسان‌ها از یکدیگر مراحلی دارد: در مرحله اول، انسان‌ها با کفر و ایمان جداسازی می‌شود و در مرحله دوم، اهل ایمان با جهاد و فرار از جهاد تفکیک می‌یابند و در مرحله سوم، جهادگران با صبر و مقاومت بیشتر. بنابراین، آزمایش‌های الهی یکی پس از دیگری ادامه دارد.
** از آیه 16 تا اینجا، بارها سخن از منافقان و بیماردلان به میان آمده و سیمایی از آنان ترسیم شده است که به جمع بندی آن اشاره می‌کنیم:
1. تحقیر گفته‌های پیامبر. «ماذا قال آنفا» (آیه 16)
2. ترس از فرمان جهاد. «ذکر فیها القتال رایت الّذین فی قلوبهم مرض ینظرون الیک نظر المغشی علیه» (آیه 20)
3. فساد در زمین و قطع رحم. «تفسدوا فی الارض و تقطّعوا ارحامکم» (آیه 22)
4. ارتداد و برگشت از حق. «ارتدّوا علی ادبارهم من بعد ما تبیّن» (آیه 25)
5. به وعده‌های شیطان فریفته می‌شوند. «الشیطان سوّل لهم و املی لهم» (آیه 25)
6. توطئه‌گری و اعلام همکاری با سایر مخالفان. «سنطیعکم فی بعض الامر» (آیه 26)
7. پیروی از کارهایی که سبب خشم الهی است. «اتّبعوا ما اسخط اللّه» (آیه 28)
8. ناخشنودی از کارهایی که سبب رضای الهی است. «کرهوا رضوانه» (آیه 28)
9. کینه‌توزی. «ام حسب الّذین فی قلوبهم مرض ان لن یخرج اللّه اضغانهم» (آیه 29)
در برابر این همه خباثت، خداوند نیز آنان را با مُهر زدن بر دل‌ها، لعنت و دوری از رحمت خویش، عذاب و ضربه به صورت و پشت هنگام جان دادن و تباه و حبط شدن اعمالشان تهدید می‌نماید.
** آزمایش مردم، امری حتمی و همگانی و یکی از سنت‌های الهی است. «و لنبلونّکم» (حرف لام و نون تأکید، نشانه قطعی بودن آن است)
** یکی از بسترهای آزمایش و شناسایی انسان‌ها، میدان جنگ است. منافقان در جبهه رسوا می‌شوند. «حتّی نعلم المجاهدین منکم»
** در جهاد، صبر واستقامت، نقش بسیار مهمی دارد. «المجاهدین منکم والصابرین»
** ادعاها و سخنان انسان، در صحنه عمل، مورد آزمون الهی قرار می‌گیرند. «نبلوا اخبارکم»
** معیار ارزیابی الهی، موفقیت در آزمون‌های عملی است. «نبلوا اخبارکم»
باشگاه خبرنگاران
