و اما تعطیلات...
تعطیلی مدارس در پنج شنبهها و همچنین تعطیلات طولانی نوروز سبب افت تحصیلی دانش آموزان میگردد. باید با برنامه ریزی صحیح و چند جانبه چه از طرف اولیای دانش آموزان و چه از ناحیه آموزش و پرورش و معلمین این افت تحصیلی در ایام تعطیلات جبران شود.
یادش به خیر وقتی مدرسهها در دو شیفت باز بود و بچهها خواسته یا ناخواسته علم را آموزش میدیدند. همه بچهها انتظار میکشیدند تا کی آخر هفته شود و تعطیلی جمعه برایشان لذت بخش ترین روز بود؛ حتی با وجودی که آن روز هم صرف تکالیف مدرسه میشد.
یادش به خیر، روزهایی را که برف سنگین میبارید، اما بچهها هرگز معنی لغزندگی سطح معابر یا برودت هوا یا آلودگی هوا را نمیدانستند. چرا که در سختترین شرایط نیز دست از تحصیل علم بر نمیداشتند و تمام وجودشان با علم آموزی عجین شده بود.
یک سال تلاش بود و تنها سیزده روز عید که آن هم تمام مدت به نوشتن تکالیف عید میگذشت اما باز هم دانش آموزان خوشحال بودند.
مدرسه، درس و تکلیف بود و همه چیز حرمت داشت. زمان گذشت و کوکب خانم و تصمیم کبری از کتابها رخت بر بست. دیگر درس بابا نوروز هم قدیمی شد چرا که به جای بابا آب داد، دانش آموزان تکرار کردند بابا تبلت داد!
همه چیز پیشرفت کرد، ساعتهای درسی کم شد، و کم کم پنج شنبهها هم جز تعطیلی بچهها گشت، چهارشنبهها هم بچهها یک ساعت زودتر تعطیل شدند و برای نوروز هم از یک هفته قبل از فرا رسیدن بهار؛ بچهها به استقبال بهار رفتند و دو روز پس از سیزده را هم چاشنی تعطیلات کردند و خدانگهدار درس، خدانگهدار کتاب و تعطیل آموزش!؟
آری، اجرای طرح تعطیلی پنجشنبه مدارس که با اصرار وزیر سابق آموزش و پرورش اجرا شد. از یک سو موجب فشار بیشتر بر دانشآموزان شده است و از سوی دیگر افت تحصیلی به دنبال دارد. این طرح به بهانه یکسانسازی ساعات کار معلمان دوره ابتدایی با معلمان سایر دورههای تحصیلی اجرا شد. اکنون سومین سال پیاپی است که عملاً همه مدارس روزهای پنجشنبه تعطیل هستند. تعطیلی پنجشنبه مدارس در کشور ما بدون برنامهریزی و جایگزینی صورت گرفته است، بدین معنا که روزهای پنجشنبه درهای مدارس بسته است، درحالیکه باید کلاسها تعطیل میشد، نه مدرسه!
اشکالی که اکنون با آن رو به رو هستیم تعطیلی کامل روزهای پنجشنبه است. البته طبق نتایج تحقیقات، والدین از این تعطیلی رضایتمندی عمومی دارند. با توجه به اینکه یک روز از روزهای مدرسه را تعطیل کردهاند، باید در محتوای آموزشی نیز تجدیدنظر شود زیرا ساعات آموزش کاسته نشده و اکنون فرا گیری کم شده است. مطالب درسی تنها برای مدت کوتاهی به حافظه کوتاه مدت کودکان سپرده میشود و بعد از امتحان دیگر اطلاعاتی در کار نیست.
و اما تعطیلات نوروزی که خود بحث مفصلتری به دنبال دارد. از گذشته بود یا نبود تكلیف به دانشآموزان برای ایام تعطیل نوروز، مورد بحث آموزش و پرورش، كارشناسان نظام آموزشی و والدین بوده است.
عدهای معتقدند كه دادن پیك نوروزی به دانشآموزان هیچ بار علمی و آموزشی برای دانشآموزان در تعطیلات نوروزی ندارد.
اما برخی از كارشناسان هم نبود تكلیف برای دانشآموزان در تعطیلات نوروز را كه معمولاً حدود 20 روز به طول میانجامد، برای دانشآموزان مضر میدانند.
بسیاری از دانشآموزان پس از اینكه پیك را دریافت میكنند همان روز مسائل مطرح شده در آن را حل میكنند و به برخی از صفحات سخت هم با كمك دوستان و آشنایان در طول ایام تعطیل پاسخ میدهند و مابقی تعطیلات را هم هیچ سراغی از كتاب و درس و مشق نمیگیرند. اما دادن تکلیف از سوی معلم نیز دغدغه برای دانش آموزان به وجود میآورد و كام دانشآموزان را در تعطیلات تلخ میکند.
نكته حائز اهمیت در این بحث، افراط و تفریط در چگونگی و مقدار تكالیف دانشآموزان است. نداشتن تكلیف و نپرداختن به درس و بحث روزانه افت تحصیلی دانشآموزان را به همراه دارد و از سویی دیگر، حجم بالای تكلیف هم سبب خستگی و استرس دانشآموزان در ایام نوروز میشود. بنابراین طراحی خلاقانه و مناسب یك پیك نوروزی كه دانشآموزان حداكثر روزانه یك یا دو ساعت به مسائل آموزشی خود بپردازند و از تحصیل فاصله نگیرند باید در اولویت برنامههای نوروزی آموزش و پرورش باشد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان
تنظیم: مریم فروزان کیا