جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)

جنبش مقاومت اسلامی حماس در سال 1987 توسط شیخ احمد یاسین پایه گذاری شد. ایدئولوژی حماس ریشه در اخوان المسلمین مصر دارد. در سال 1973، یاسین ابتدا «الجماعه الاسلامی» را برای همكاری با فعالیت های سیاسی اخوان المسلمین در غزه پی ریزی كرد.

وی سپس جنبش حماس را به عنوان بازوی سیاسی و منطقه ای اخوان المسلمین در دسامبر 1987 به دنبال آغاز انتفاضه اول در سرزمین های اشغالی بنیان نهاد. عمده شهرت حماس بیشتر به دلیل انجام حملات شهادت طلبانه علیه اهداف و نیروهای اسرائیلی است.

این جنبش ابتدا دنباله رو مدل اخوان المسلمین بود به این معنا كه به عنوان یك «نهاد رفاه اجتماعی» عمل می كرد هر چند در حال حاضر، همچنان به فعالیت های رفاهی و اجتماعی خود ادامه می دهد، اما با وارد شدن به فاز مسلحانه بیشتر فعالیت خود را در حوزه مبارزه با اسرائیل متمركز ساخته است.

حماس، ستیز اعراب- اسرائیل را به مثابه ستیز اسلام و یهودیت تلقی می كند كه تنها با نابودی اسرائیل می توان این مسئله را حل و فصل كرد.

نگرش ها، باورها

برخی بر این باورند كه دو نگرش حماس «ناسیونالیسم فلسطینی» و «بنیادگرایی اسلامی» درهم آمیخته است. این گروه خود را به «نابودی اسرائیل»، «هویت صهیونیستی» و «جایگزینی حكومت خودگردان فلسطین با یك دولت اسلامی» و «افراشتن بیرق الله در وجب به وجب خاك فلسطین» متعهد می داند.این جنبش فلسطین را سرزمین اسلامی می داند كه از سوی غیرمسلمانان به اشغال درآمده است.

حماس، «جهاد» را تنها راه حل مسئله فلسطین و خارج ساختن فلسطین از كنترل اسرائیل را وظیفه مذهبی تمام مسلمانان می داند. حماس، برخلاف سازمان آزادیبخش فلسطین كه در سال 1988 اسرائیل را به رسمیت شناخت، نه تنها مخالف مشروعیت این رژیم است بلكه خواهان نابودی آن و مخالف ماهیت وجودی اسرائیل است.

حماس معتقد به تشكیل دولت اسلامی و پیاده ساختن تمام ابعاد اسلامی و تمام جوانب زندگی است.

جنبش مقاومت همچنین علاوه بر اینكه مقاومت را وظیفه یك یك مسلمین می داند، معتقد به نقش های انقلابی برای تمام افراد جامعه اعم از زن و مرد، معلم و دانشجو و غیره است.

فعالیت ها و اقدامات رفاهی حماس

از جمله دلایل معروفیت و حسن شهرت حماس در فلسطین اقدامات رفاهی و خدمات اجتماعی است كه ارائه می دهد. حماس از بدو تأسیس خود در سال 1987، اقدامات گسترده اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی انجام داده است.

از جمله آنها می توان به ساخت مدارس و بیمارستان ها اشاره كرد. بخشی از بودجه سالانه تقریبا 70میلیون دلاری حماس صرف اقدامات ذیل می شود: بسط شبكه خدمات اجتماعی، اجرای برنامه های آموزشی و رفاهی، تأمین مدارس و یتیم خانه ها و مساجد، كلینیك های بهداشتی، مكان های اطعام فقرا و مكان های ورزشی؛ چنان كه یك دانشمند یهودی به نام «روون پاز» معتقد است: «تقریبا 90درصد كار جنبش مقاومت در فعالیت های اجتماعی، رفاهی، فرهنگی و آموزشی خلاصه می شود.»

در واقع، با فراهم آوردن این اقدامات وفعالیت هاست كه حماس موفق شده تا در میان مردم محبوبیت كسب كرده و وفاداری سیاسی مردم را به دست آورد. این جنبش همچنین كمك های مالی و بورسیه به دانشجویانی می دهد كه خواهان ادامه تحصیل در عربستان یا غرب هستند.

افزون بر این، حماس خدمات بهداشتی و درمانی پزشكی ارزان یا رایگان را به مردم ارائه می دهد. این گروه همچنین مؤسسه های خیریه اسلامی، كتابخانه ها و مراكز آموزش برای زنان می سازد. ضمن اینكه توانسته در زمینه ساخت كودكستان ها و شیرخوارگاه ها فعالیت هایی انجام داده و مدارس مذهبی ای را تأسیس كند كه غذای رایگان به كودكان می دهد.

از نظر استراتژی مبارزه، جنبش حماس معتقد است كه بهترین شیوه و راهكار برای پیشبرد درگیری و كشمكش با دشمن صهیونیستی بسیج توانمندی های ملت فلسطین برای برافراشتن پرچم جهاد و مبارزه برضد حضور نامشروع صهیونیستی در فلسطین به هر وسیله ممكن است و اینكه تا زمان تكمیل شدن شرایط تعیین سرنوشت نبرد با دشمن صهیونیستی شعله مبارزه روشن بماند.

حماس با توجه به قداست فلسطین و جایگاه اسلامی آن معتقد است كه تحت هیچ شرایطی نمی توان ذره ای از خاك فلسطین را نادیده انگاشت و یا اشغال آن از سوی صهیونیسم را به رسمیت شناخت و همین مسئله یكی از مهمترین اختلافات این جنبش با تشكیلات خودگردان فلسطین است.

فعالیت نظامی یكی از ابزارهای راهبردی جنبش حماس در رویارویی و مقابله با پروژه صهیونیستی محسوب می شود.

این ابزار با توجه به نبود طرح جامع عربی، اسلامی برای آزادسازی و رهایی فلسطین بسیار اهمیت دارد و راهكاری بنیادین برای جلوگیری از تلاش های مذبوحانه اسرائیل به حساب می آید.

فعالیت نظامی همچنین به مثابه ابزاری بازدارنده برای بازداشتن صهیونیست ها از هدف قراردادن امنیت ملی فلسطین است و كارایی خود را به خوبی به اثبات رسانده است.

در همین راستا است كه شاخه نظامی جنبش حماس به نام گردان های شهید عزالدین قسام شكل گرفت.

فعالیت مبارزاتی گردان های قسام از اواخر دهه80 یعنی از زمان به اسارت گرفتن دو سرباز صهیونیستی در مارس و مه 1989 شكل گرفت.

در این گردان ها اعتقاد بر این است كه سرزمین تاریخی فلسطین توسط دشمن صهیونیستی اشغال شده و هیچ فرقی میان اراضی اشغالی 1348 یا 1367 وجود ندارد و صهیونیست های غاصب در هر كجای فلسطین كه باشند باید مورد هدف قراربگیرند. چرا كه آنان هیچ گونه حق تاریخی یا قانونی در مورد حضور دراین سرزمین مبارك ندارند و باید با هر غاصب برخورد كرد و مقابله یا قتل آن حق قانونی مبارزان حماس است.

به اعتقاد مبارزان قسام فلسطین یك سرزمین موقوفه اسلامی است و هیچ احدی حق ندارد كه از یك وجب آن چشم بپوشد و اگر هم كه امت اسلام در ضعف و سستی به سر ببرد مبارزان باید با فعالیت های مبارزاتی خود سرزمین شان را از لوث وجود اشغالگران پاك سازند و ملت فلسطین را به سرزمین مادری شان بازگردانند.

به رغم اندك بودن مجموعه سلاح هایی كه مبارزان قسام در جهت مقابله با دشمن صهیونیستی در اختیار دارند. ولی به واسطه تلاش های شبانه روزی آنان، تجهیزات نظامی این گردان ها روز به روز درحال پیشرفت است و دستیابی به موشك ضدتانك كه حجم مواد منفجره آن كمتر از 35 كیلوگرم است دلیلی بر این تلاش ها است.

منبع: عصر ایران