پرسش

با سلام
چرا خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم از ضمیر (ما ) در آیات برای خود استفاده می کند؟

پاسخ

با عرض سلام
برخى معتقدند گاهى اوقات از یك نفر تعبیر جمع آورده مى‏شود به جهت بزرگى و والا بودن جایگاه گوینده،(1).
برخى نیز به این نكته اشاره كرده‏اند، از آنجا كه ذات خداوند متعال منزه از مباشرت در انجام كارهاست به همین جهت تمامى افعال خداوند توسط واسطه‏هاى در فیض مانند ملائكه انجام مى‏شود. به همین جهت مواردى كه جمع آورده مى‏شود مجموع ذات خداوند كه سبباصلى است و واسطه‏هاى در انجام آن كار در نظر گرفته شده مثلًا در نزول قرآن واسطه‏ها و عواملى كه در نزول قرآن از عالم بالا بر قلب پیامبر (ص) همچون جبرئیل ملك حامل وحى دخیل هستند در نظر گرفته مى‏شود و گفته مى‏شود ما قرآن را نازل كردیم و یا در مواردى كه مثلًاخداوند فرموده و ما ظلمونا ولكن كانوا انفسهم یظلمون آنان به ما ظلم نكردند بلكه به خودشان ظلم كردند،(2).
از آنجا كه ظلم به اولیاى خداوند ظلم به خداوند است خداوند اولیاء خودش را در نظر گرفته و به همین جهت جمع آورده. در كتاب اصول كافى در مورد آیه فلماء اسفونا انتقمنا منهم هنگامى كه ما را به خشم آوردند از آنها انتقام گرفتیم»،(3).
از امام صادق (ع) روایت كرده است كه: خداوند عزوجل به مانند ما به خشم نمى‏آید ولكن براى خودش اولیاى آفریده است كه آنها به خشم مى‏آیند یا خشنود مى‏شوند پس خشم و خشنودى آنان را خشم و خشنودى خودش دانسته و به خودش نسبت داده است. در مورد آیه «و ماظلمونا» نیز روایاتى نزدیك به همین مضمون وارد شده است،(4)
پى‏نوشت‏
(1)) تبیان، ج 3، ص 562)
(2)) بقره، آیه 75)
(3)) زخرف، آیه 55)
(4)) كافى، ج 1، ص 144- برهان، ج 4، ص 150 و ج 1، ص 102).

موفق باشید