پرسش

سلام و خسته نباشید یک سوالی برام پیش اومده بود در مورد آیه 179 سوره اعراف :وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لاَّ یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ یَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَئِکَ کَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ (179) و در حقیقت بسیارى از جنیان و آدمیان را براى دوزخ آفریده‏ایم [چرا که] دلهایى دارند که با آن [حقایق را] دریافت نمى‏کنند و چشمانى دارند که با آنها نمى‏بینند و گوشهایى دارند که با آنها نمى‏شنوند آنان همانند چهارپایان بلکه گمراه‏ترند [آرى] آنها همان غافل‏ماندگانند (179) در ترجمه این سوره به صراحت نوشته شده بسیاری از جنیان و آدمیان برای دوزخ آفریده شده اند 1-آیا این مساله در تناقض با هدف اصلی آفرینش و همچنین بحث اختیار در آدمیان نیست ؟ 2-و اینکه این آدمیان چطور میتونند راه بهشت رو در پیش بگیرند در صورتی که برای دوزخ آفریده شده اند ؟ 3-چرا باید این انسان های خاطی رو مجازات کنیم در صورتی که خلقتشون اینطوریه ؟تفسیر این آیه رو در لینک زیر خوندم ولی قانع نشدم : http://www.andisheqom.com/Files/shobheinternet.php?idVeiw=30488&level=4&subid=30488ممنون میشم طوری منو قانع کنید که شک و شبهه ای برای من باقی نمونه .پیشاپیش ممنونم

پاسخ

با عرض سلام

«ذَرَأْنا» از «ذرء»، در اصل به معناى پراكنده ساختن و انتشار است و در اینجا به معناى خلق، آفرینش و اظهار نمودن است.

سؤال: قرآن، در این آیه، آفرینش بسیارى از جنّ و انس را براى دوزخ مى‏داند و در آیه‏اى دیگر خلقت جنّ و انس را براى عبادت مى‏شمارد، «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» ، كدام یك صحیح است؟

پاسخ: هدف اصلى آفرینش، خداپرستى و عبودیّت است، ولى نتیجه‏ى كار بسیارى از انسان‏ها در اثر عصیان، طغیان و پایدارى در كفر و لجاجت، دوزخ است، گویا كه در اصل براى جهنّم خلق شده‏اند. حرف «لام» در «لِجَهَنَّمَ»، براى بیان عاقبت است، نه هدف. مانند نجّار كه هدف اصلى‏اش در فراهم نمودن چوب، ساختن در و پنجره‏هاى زیبا از آن چوبها مى‏باشد، ولى كار به سوزاندن چوب‏هاى بى‏فایده در بخارى مى‏انجامد كه آن هدف تبعى است.

این مطلب، شبیه این جمله‏ى حضرت على علیه السلام است كه مى‏فرماید: خداوند فرشته‏اى دارد كه هر روز با صداى بلند مى‏گوید: «لدوا للموت و اجمعوا للفناء و ابنوا للخراب» «1» بزایید براى مرگ و بسازید براى خرابى، یعنى پایان تولّد، مرگ، پایان ثروت‏اندوزى، فنا و پایان ساختمان، خرابى است.

آرى، انسان‏هایى كه هویّت انسانى خود را از دست داده‏اند، جایگاهى جز آتش براى آنان نمى‏باشد، «أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا» «2» چنان كه خود آنان نیز اعتراف مى‏كنند كه اگر دستورات الهى را شنیده بودند و تعقّل مى‏كردند، دیگر در جهنّم جاى نداشتند. «قالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا فِی أَصْحابِ السَّعِیرِ» «3» انسان در داشتن چشم، گوش و زبان، شبیه حیوان است، ولى كیفیّت و هدف بهره‏بردارى انسان از نعمت‏ها باید بهتر و بیشتر باشد، و گر نه همچون حیوان بلكه پست‏تر از آن است.

انسان باید علاوه بر ظاهر، ملكوت را ببیند و علاوه بر سر و صداهاى ظاهرى، زمزمه‏هاى باطنى و معنوى را بشنود.

آدمى‏زاده طرفه معجونى است از فرشته سرشته، و زحیوان‏



گر رود سوى این، شود به از این ور رود سوى آن، شود پس از آن‏

از امام صادق علیه السلام پرسیدند: چرا خداوند تمام بندگانش را مطیع و موحّد نیافرید؟ حضرت فرمودند: اگر چنین مى‏شد، دیگر ثواب و عقاب معنا نداشت، زیرا آنان مجبور بودند و اختیارى نداشتند، امّا خداوند انسان را مختار آفرید و علاوه بر عقل و فطرت، با تعالیم‏

پیامبران و كتب آسمانى مسیر هدایت او را روشن نمود و او را به طاعت فرمان داد و از نافرمانى نهى كرد، تا فرمانبرداران از عاصیان مشخّص شوند. گرچه تمام اسباب طاعت و عصیان را خداوند آفریده، امّا به چیزى امر یا نهى نكرده مگر آنكه انسان مى‏تواند ضد آن را نیز انجام دهد و مجبور نباشد. آرى، تكلیف‏پذیرى تنها ارزش و وجه امتیاز انسان از دیگر موجودات است.

موفق باشید

پی نوشت:

(1). نهج البلاغه، قصار 132.

(2). فرقان، 44.

(3). مُلك، 10.

تفسیر نور، ج‏4، ص: 230