پرسش

چگونه بفهمیم که عجو منو گرفته؟
برخورد نزدیکانم خیلی سر سنگین شده فک کنم علت آن خودم هستم.
چی کار کنم؟
لطفا راهنماییم کنید.

پاسخ

با سلام و عرض تحیت.
دوست محترم!
عجب و خودپسندى عبارت است از اینکه انسان خود را صاحب کمالى ببیند، و آن کمال را از خود بداند و به لحاظ داشتن آن به خود و به کمال خود ببالد و خویش را بزرگ انگارد، و خدای‌ناکرده با رفتار متکبرانه دیگران را آزار دهد. از آن بدتر این که فراموش کند که او و کمالاتش همه از خدا است، و انسان از خودش هیچ ندارد و در مقابل عظمت هستى و کمالات آن، سرسوزنى هم به حساب نمى‌آید.
منیت، خودبینی و عجب نشانه جهل انسان به نظام کائنات و ربوبیت الهی است، پس اگر انسان از جهل خود بیرون آید، جایی برای عجب هم نخواهد بود.
راه شناخت عجب و تکبر دوگونه است:
1. راه تأملات درونى: هر انسانى از نفس خود آگاه است و با ژرف کاوى در نفس خویش به خوبى مى‌تواند اوصاف و احوال دل خود را بازشناسد.
2. راه تجربه بیرونى: با نگرش بر اعمال مى‌توان اوصاف درونى را شناخت. مثلاً کسى که همواره از خود تعریف و تمجید مى کند، معلوم است که گرفتار عجب و خودبینى است.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می‌فرمایند: هر چیزی که در انسان غرور ایجاد می‌کند و وی را مست می‌نماید، سزاوار است شخص با آنها با احتیاط برخورد کند؛ و آنها عبارتند از: مال و ثروت، قدرت و ریاست، علم و دانش، تعریف و ستایش اغراق آمیز، جوانی و نیروی جوانی که هر کدام باد غرور دارد.(کنزالعمال، ج ۳، ص ۴۵۹)
برای درمان خودبینی نخست باید ریشه آن را شناخت و با کنار گذاشتن آن عامل، به مبارزه با این بیماری خطرناک پرداخت.
عجب اقسام مختلفی دارد که هر کدام راه درمان مخصوص به خود را دارد. به طور اختصار عرض می‌کنیم: خودشناسی و شناخت ضعف‌های خود، توجه به عظمت خداوند، توجه به حسابرسی قیامت و... می‌تواند از راه‌های درمان و کنترل عجب و خودبینی باشد.
«مرحوم ملا احمد نراقی» در «معراج السعادة» در بحث عجب و خودبینی فصلی را گشوده و راه درمان عجب را به دو صورت اجمالی و تفصیلی بیان کرده است. برای اطلاع بیشتر و عملی کردن آن راهکارها به اصل کتاب «معراج السعادة»، بحث عجب مراجعه کنید.
پیروز باشید.
موسسه ذکر ـ قم.
باستانی.