پرسش

با سلام و خسته نباشید
بنده حدود پانزده سال است دچار بیماری زخم معده هستم. اکثر اوقات مشکل نفخ شدید معده، ترش کردن و درد شدید پهلوها هستم. تقریبا خودم را از خوردن میوه و سبزیجات خام و سرخ کردنی ها محروم کرده ام. غذای مورد علاقه ام آش رشته است که با مقدار زیادی نعنا، زیره و حبوباتی که بعد از چندبار جوشاندن استفاده میکنم. از طرف دیگر بیماری روزاسه(التهاب پوستی شدید) دارم که تقریبا تمام مواردی که برای زخم معده ام مضر هستند برای این بیماری ام مفید هستند! خلاصه اینکه اگر دردم یکی میبود، چه میبود! شایسته حال بنده است. مدتی است اضافه وزن ده کیلویی بنده هم شده است قوز بالای قوز و نمیدانم چه کار کنم. همینکه رژیم میگیرم دچار درد بسیار شدید معده میشوم! شما بفرمایید بنده چه نوع رژیمی بگیرم که به هر سه مشکلم غلبه کنم؟ اصلا چنین چیزی وجود دارد؟ اگر رژیم موثری به بنده ارایه دهید تا عمر دارم دعایتان میکنم. با تشکر زیاد

پاسخ

با سلام
در صورتی که رژیم می گیرید نباید به خود گرسنگی بدهید، بلکه باید حجم های هر وعده را کوچک کنید و تعداد دفعات را زیاد کنید در این صورت معده خالی نمی ماند. شیرینی ها و چربیها، غذاهای سرخ کرده را حذف کنید. روزانه حداقل 1 ساعت ورزش کنید. پیاده روی مناسب است. این دو کار به کاهش وزن شما کمک شایانی می کند. نکات زیر مفیدند:
در بیماران مبتلا به زخم معده استفاده از روغن های گیاهی مانند روغن زیتون و کانولا مناسب تر است. به عموم بیماران توصیه می گردد، چنان چه فردی پس از مصرف هر یک از اقلام غذایی دچار علایم بالینی و ناراحتی گوارشی گردید، بایستی از مصرف آن خودداری نماید.
در گروه غذایی لبنیات، مصرف دوغ، شیر، ماست و پنیر بدون چربی یا کم چرب، شیر سویا، شیر خشک و بستنی کم چرب و میوه ای در بیماران مبتلا به زخم معده مجاز است. ولی با توجه به بیماری پوستی شما، بهتر است فقط از شیر استفاده کنید.
در گروه غذایی پروتئینی، استفاده از گوشت لخم ترد و پخته گاو و گوسفند، گوشت ماهی و طیور، تخم مرغ، سویای فرآوری شده بدون چربی و دانه های مغذی در زخم معده فاقد اثر سوء بوده و توصیه می گردد. مصرف مواد غذایی پروتئینی کافی جهت دریافت اسیدهای آمینه ضروری برای ساخت بافت های آسیب دیده و التیام نهایی زخم معده الزامی است. مصرف تمامی غلاتی که بدون چربی فرآوری می گردند در زخم معده مجاز است. بیماران مبتلا به زخم معده بایستی حداقل نیمی از مصرف روزانه غلات خود را به غلات کامل اختصاص دهند. رژیم غذایی پر فیبر مانند جو، جو دوسر، حبوبات،میوه جات و سبزیجات خاص سبب کاهش گسترش زخم معده می گردد.
در خصوص گروه غذایی سبزیجات و میوه جات نیز کلیه سبزیجاتی که بدون چربی فرآوری شده اند و نیز سبزیجات و میوه جات سبز و نارنجی در این گروه از بیماران توصیه می شوند. میوه جات و سبزیجات حاوی فلاونوییدها مانند سیب، قره قاط، کرفس، پیاز، سیر، میوه جات (زغال اخته و گیلاس) و سبزیجات ( کدو) حاوی آنتی اکسیدان ها از رشد و تکثیر هلیکوباکتر پیلوری می کاهند.با توجه به بیماری پوستی تان، مرکبات، گوجه فرنگی، موز، کشمش، انجیر و آلو قرمز،بادمجان، آواکادوو، اسفناج را نباید مصرف کنید.

چربی و روغن در بیماران مبتلا به زخم معده باید به کمتر از 8 قاشق چای خوری در روز محدود گردد. به علاوه این دسته از بیماران بایستی از روغن های گیاهی و سس مایونز کم چرب استفاده نمایند. لازم به ذکر است، اسیدهای چرب امگا3 و امگا6 سبب پیشگیری از التهاب و حفظ سلامت معده می گردند، لذا مصرف مواد غذایی گیاهی و دریایی حاوی اسیدهای چرب ضروری مزبور به التیام زخم معده کمک زیادی می نماید. مصرف نوشیدنی های فاقد کافئین و چای گیاهی (غیر از چای با طعم نعنا) در بیماران مبتلا به زخم معده ممنوعیتی ندارد.
مصرف ادویه های گوناگون نیز غیر از انواع خاص فلفل مجاز است. برخی مراجع مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک را به سبب مداخله در تکثیر هلیکوباکترپیلوری جهت بهبود زخم معده توصیه می نمایند. مواد غذایی حاوی ویتامین های گروه ب و کلسیم مانند بادام،حبوبات، غلات کامل، سبزیجات برگدار تیره ( کلم پیچ ) و سبزیجات دریایی جهت التیام زخم معده کاربرد دارند. دریافت مکمل آهن و روی نیز سبب
التیام بافت آسیب دیده و حفاظت از مخاط معده می گردد. عصاره کندر رومی جهت التیام زخم و مهار
تکثیر هلیکوباکتر پیلوری کاربرد دارد. عصاره شیرین بیان نیز از آسیب مخاط معده توسط داروهای ضد التهابی غیر استروییدی جلوگیری می نماید. جوشانده برگ سیب درختی، عصاره کلم و برگ شنبلیله سبب کاهش التهاب و درد در زخم معده و نیز ترمیم بافت پوششی مخاط معده می گردند. مصرف عسل، زیره و بابونه را نیز جهت التیام زخم معده توصیه می شود. لازم به ذکر است برخلاف تصور عموم مردم، pH مواد غذایی در تشدید زخم معده اهمیت کمی دارد، ولی مصرف مواد غذایی اسیدی در بیماران مبتلا به زخم دهان
یا مری التهاب زا می باشد. علت مورد اخیر آن است که مواد غذایی اسیدی غالبا در برابر pHطبیعی معده که حدود 4-1 است، اسیدیته کمتری دارند، لذا مصرف آب پرتقال یا گریپ فروت و دیگر آب میوه ها و نوشیدنی های غیر الکلی در تشدید زخم معده بی اثر می باشند. البته در این خصوص بیماران مختلف حساسیت های
متفاوتی دارند که هر فرد بنابر ویژگی های شخصی خود باید بدان موارد توجه نماید.

*مواد غذایی غیر مجاز در زخم معده*
در گروه غذایی لبنیات، استفاده از شیر کامل، خامه، خامه ترش، محصولات تخمیری شیر، لبنیات حاصل از شیر کامل یا خامه، پنیر پرچرب و شیر شکلاتی در زخم معده مجاز نیست. در گذشته خامه همراه شیر جهت کنترل زخم معده مورد استفاده قرار می گرفت، ولی امروزه این شیوه رژیمی مورد تایید نمی باشد. در گروه غذایی گوشت و پروتئینی، مصرف گوشت های پرچرب و کلیه موادی که سبب ایجاد علایم بالینی زخم معده می گردند، ممنوع است. به علاوه در مصرف گوشت های ادویه دار، دودی و فرآوری شده دقت لازم بایستی مبذول گردد. مصرف نوشیدنی هایی چون کولا، قهوه (همراه یا بدون کافئین)، چای سیاه یا سبز (همراه یا بدون کافئین) و نوشیدنی های حاوی کاکائو، کافئین و الکل سبب تشدید زخم و التهاب معده می گردد. قهوه و کافئین ترشح اسید معده را تحریک نموده و فشار اسفنگتر تحتانی مری را کاهش می دهند. مصرف آب جو، شراب و مشروبات الکلی جدا از حرام بودن در دین مبین اسلام، به سبب افزایش معنی دارترشحات و آسیب مخاط معدی در سایر اقلیت های مبتلا به زخم معده نیز مجاز نیست. تغذیه با مواد غذایی چرب چون کره، انواع خاص مارگارین و روغن های هیدروژنه در بیماران مبتلا به زخم معده آسیب رسان می باشد.
در این دسته از بیماران بهتر است از مصرف سبزیجات و میوه جات نفاخ نیز کاسته شود. به علاوه مصرف کلیه محصولات فرآوری شده چرب سیب زمینی در بیماران مبتلا به زخم معده ممنوع است. در بین ادویه ها، تنها مصرف انواع خاص فلفل مانند فلفل قرمز، سیاه و هندی در زخم معده توصیه نمی شود. استعمال
دخانیات نیز سبب کاهش جریان خون مخاطی و تقلیل ترشح بی کربنات می گردد، لذا مصرف مواد دخانی در ایجاد زخم های پپتیک از جمله زخم معده تاثیرگذار است.
سبک و شیوه تغذیه و زندگی در زخم معده حائز اهمیت است. بیماران مبتلا به زخم معده بایستی از تعداد زیاد وعده های غذایی کم حجم استفاده کنند. تعداد زیادی از بیماران مبتلا به زخم معده فعال به سبب نشانه های بالینی بیماری دچار سوءتغذیه بوده و نیاز به دریافت غذای پرانرژی دارند. بی نظمی در خوردن غذا و تغذیه در آخرین لحظات قبل از رفتن به رختخواب سبب تشدید علایم بالینی زخم معده می گردد. بیماران مبتلا به این بیماری بایستی از دراز کشیدن پس از صرف غذا خودداری نموده و حدودا 3 ساعت پیش از خواب شبانه، آخرین وعده غذایی خود را میل نموده باشند. چنین بیمارانی نباید به مدت طولانی گرسنه بمانند
یا بیش از حد پرخوری نمایند. عدم استرس حین صرف وعده های غذایی و نیز جویدن مناسب غذا در بیماران مبتلا به زخم معده الزامی است. بیماران درگیر با زخم های پپتیک باید روزانه 6 تا 8 لیوان آب مصرف نموده و از مصرف خوراکی های بیش از اندازه گرم یا سرد اجتناب ورزند.

در مورد روزاسه، ماست، خامه ترش، پنیر، سس سویا، مخمر، بادمجان، آواکادوو، اسفناج، برخی لوبیاها و نخودها، مرکبات، گوجه فرنگی، موز، کشمش، انجیر و آلو قرمز را نباید مصرف کنید.
موفق باشید.