پرسش

لطفا نحوه موازنه کردن را توضیح دهید.

پاسخ

یک سری قواعد وجود دارد که به کمک آنها می توانید برای هر واکنش شیمیایی چه سوختن و چه غیر آن، موازنه ی جرم (و نیز بار را انجام دهید) .
به این ترتیب که شما برای هر معادله ای که به شما می دهند به قواعد زیر عمل کنید:
1- برای شروع موازنه ی جرم، ابتدا به سراغ اتمی بروید که در هر طرف از معادله تنها در یک ترکیب حضور داشته باشد..
2- حتی الامکان موازنه را از عنصری شروع کنید که به حالت آزاد یا عنصری مانند H2, FE, CL2 و ... وجود نداشته باشند.
3- موازنه را از پیچیده ترین ترکیب شروع کنید.
4- موازنه را در این ترکیب از اتمی که دارای بیشترین تعداد دارد، شروع کنید.
5- موارنه را با اتم یا عنصری ادامه دهید که همواره در یک طرف معادله تعداد آن مشخص شده است و در طرف دیگر تعداد آن مجهول می باشد.
به عنوان مثال در معادله ی زیر
HBRO3 + HBR --> BR2 + H2O
چون اتم BR و H در سمت چپ در دو ترکیب وجود دارند، نمی توانیم موازنه را با انها شروع کنیم به این ترتیب موازنه را اتم اکسیژن شروع می کنیم:
1HBRO3 + HBR --> BR2 + 3 H2O
حال تعداد ئیدروزن در سمت راست مشخص شد. برای موازنه ی آن یک ضریب 5 به HBR می دهیم:
1HBRO3 + 5 HBR --> BR2 + 3 H2O
و بالاخره برم را موازنه می کنیم:
1HBRO3 + 5 HBR --> 3 BR2 + 3 H2O
به این ترتیب معادله های موازنه شده ی زیر را ببینید:
FECL2 + 2AGNO3 --> FE(NO3)2 + 2AGCL
2C4H10 + 13O2 --> 8CO2 + 10H2O
MG + 2 HCL --> MGCL 2 + H2
3NAOH + (NH4)3PO3 --> 3NH3 + 3H2O + NA3PO3
روش وارسی برای هنگامی كه گونه‌های چند اتمی، مانند بنیان اسیدها یا نمكها، دست نخورده باقی می‌مانند، و همچنین برای واكنشهایی كه در آن ها عناصر دستخوش تغییر عدد اكسایش نمی شوند،روش خوبی است. اما هنگامی كه این گونه‌ها تغییر می‌كنند و در دو طرف واكنش یكسان نیستند، و یا یك یا چند عنصر شركت كننده در واكنش دچار تغییر عدد اكسایش می شوند، این روش قابل اجرا نیست.
حال برای موازنه ی یک معادله سوختن نظیر،
C15H32 + O2 ---> CO2 + H2O
با استفاده از قواعد بالا از ترکیب C15H32 و از اتم هیدروژن شروع می کنیم:
C15H32 + O2 ---> CO2 + 16 H2O
و با کربن ادامه می دهیم:
C15H32 + O2 ---> 15 CO2 + 16 H2O
و با اکسیژن به پایان می رسانیم:
C15H32 + 23 O2 ---> 15 CO2 + 16 H2O
پیروز و سربلند باشید.