از عمل به قرآن غافل نشوید
پیشتر، قرآن برای پیامبر این پیش‌بینى را كرده و فرموده بود: و قال الرسول یا رب ان قومى اتخذوا هذا القرآن مهجورا. (فرقان/ 30) در تفسیر بیضاوى، ذیل آیه آمده است كه این شكایت پیامبر در دنیا یا در آخرت است. روز قیامت - یا در همین دنیا - پیامبر به خداوند عرض مى‌كند: پروردگارا! این قوم من قرآن را مهجور ساختند - آن را به كنارى نهادند و به آن عمل نكردند.
این شكایت پیامبر در حالى است كه آن حضرت سفارش بسیار در خواندن، تعلیم، تعلم، و عمل به دستورهاى قرآن، كرده است و قرآن را پناهگاهى استوار در سختی‌هاى روزگار شمرده است: شما در زمان - و مكانى- سست به سر مى‌برید. اینك بر پشت شتر زمانه سوارید و او به سرعت شما را به سوى مرگ مى‌برد. مى‌بینید كه چگونه شب و روز و خورشید و ماه مى‌آیند و مى‌روند و هر نوى را كهنه و فرسوده مى‌سازند و هر دورى را نزدیك مى‌كنند و هر وعده‌اى را حاضر مى‌نمایند. پس براى پیمودن راهى دراز، خود را مهیا كنید و توشه برگیرید.
مقداد برخاست و پرسید: یا رسول الله منظور از جایگاه سست چیست؟
حضرت فرمود: همین دنیاست. خانه‌اى كه در آن سخت مبتلا مى‌شوید و سپس از آن كوچ مى‌كنید. حال كه چنین است، آنگاه كه فتنه‌ها مانند پاره‌هاى شب سیاه شما را فرو گرفت، به قرآن پناه ببرید. قرآن شفاعت مى‌كند و شفاعتش را مى‌پذیرند، قرآن از آنان كه به آن بى‌اعتنایى مى‌كنند، سعایت (بدگویی و شکایت) مى‌كنند و سعایت و شكایت قرآن را تصدیق مى‌كنند. هر كس قرآن را پیش روى خویش قرار دهد، قرآن او را به بهشت وارد مى‌كند و هر كس قرآن را پشت سر اندازد، قرآن او را به دوزخ مى‌افكند... "قال رسول الله صلى الله علیه و آله: یا ایها الناس انكم فى زمان هدنه، و انتم على ظهر السفر و السیر بكم سریع. فقد رایتم اللیل و النهار و الشمس و القمر یبلیان كل جدید و یقربان كل بعید، و یاتیان بكل موعود. فاعدوا الجهاز لبعد المفاز. فقام المقداد فقال: یا رسول الله! ما دار الهدنه؟ قال: دار بلاء و انقطاع. فاذا التبست علیكم الفتن كقطع اللیل المظلم، فعلیكم بالقرآن. فانه شافع مشفع و ما حل مصدق. من جعله امامه قادة الى الجنة و من جعله خلفه ساقه الى النار."(1)
حضرت على علیه السلام هم كه شاگرد نخست مكتب قرآن بود، سخنانى درّ آسا و گهربار در عظمت قرآن، گفته است، چنانچه در یكى از آن گفتارهاى فراوان مى‌فرماید: قرآن را بیاموزید، زیرا كه نیكوترین گفتار است، ژرفاى آیات آن را خوب بفهمید، چون كه بهار و طراوت دل‌هاست. به نور قرآن شفا بجویید، چرا كه شفابخش سینه‌هاست، آن را به نیكویى بخوانید، زیرا كه سودمندترین قصه‌هاست،
- و آگاه باشید - دانشمندى كه به آنچه غیر از دانش اوست عمل كند، همانند جاهل سرگشته‌اى است كه از بیمارى جهل بهبودى نیابد. بلكه حجت خدا - به خاطر علمش - بر او بزرگتر، و حسرت و پشیمانى‌اش لازمتر، و نزد خداوند سرزنش بر او بیشتر است. «و تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب، و استشفوا بنوره فانه شفاء الصدور، و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص. و ان العالم العامل بغیر علمه كالجاهل الحائر الذى لایستفیق من جهله، بل الحجة علیه اعظم، و الحسرة له الزم و هو عندالله الوم.(2)
اما با همه این توصیه‌ها، حضرت امیرالمومنین چنین پیشگویى مى‌كنند: پس از من روزگارى را در مى‌یابید كه در آن زمان چیزى نهان‌تر از حق و آشكارتر از باطل نیست، روزگارى كه بیشترین دروغ و ناروا به خدا و رسول بسته مى‌شود. نزد مردم آن دوران كالایى بى ارزش‌تر از كتاب خدا نیست، البته آن هنگام كه آیات آن به حق تلاوت و معنا شود. و در عین حال كالایى رایج‌تر و پر بهاءتر از قرآن نیست، البته آن گاه كه معانى آن از موضع و منظور اصلى تحریف شود...
«انه سیاتى علیكم من بعدى زمان لیس فى ذلك الزمان شىء اخفى من الحق ولا اظهر من الباطل ولا اكثر من الكذب على الله تعالى و رسوله صلى الله علیه و آله، و لیس عند اهل ذلك الزمان سلعه ابور من الكتاب اذا تلى حق تلاوته ولا سلعه انفق بیعا و اغلى ثمنا من الكتاب اذا حرف من مواضعه ... .»(3)
پی‌نوشت‌ها:
1- تفسیر عیاشى، ج 1، ص 13 .2- نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 110.
3- اصول كافى، ج 8، ص 387 .
منبع:
کتاب آخرین دیدار، نادر فضلی .
