آیین تزکیه نسخه متنی

1. ر.ك: بحث فطرت همين كتاب.

2. نهج البلاغه، حكمت 205، ص 396.

3. تعبير از حضرت امام(ره) در تعليقات فصوص الحكم، ص 37.

4. سوره طه، آيه 114. مى توان از آيات: «و علم آدم الاسماء كلها»، «علم الانسان مالم يعلم»، «فجعلناه سميعا بصيراً» و نظائر آن وجود زمينه فطرى و طبيعى حس علم گرائى و حقيقت جوئى و ظرفيت علمى بشر را استفاده كرد.

5. از پيام حضرت امام به گورباچف، صحيفه نور، ج 21، ص 68.

6. از پيام حضرت امام به گورباچف، صحيفه نور، ج 21، ص 68.

7. به عنوان مثال به آيات: «يرفع اللَّه الذين آمنوا منكم و الذين اتوا العلم درجات، انما يخشى الله من عباده العلماء، و الراسخون فى العلم...» توجه شود.

8. طلب العلم فريضه على كل مسلم - من جلس مجلسا و لم يزدد علما لم يزدد من اللَّه الا بعدا - اطلبوا العلم ولو بالصين» از سخنان پيامبراكرم(ص) و ناگفته نماند كه علماى اسلام مذاكره علم را حتى در شب قدر افضل عبادات دانسته اند.

9. داستان راستان، استاد شهيد مطهرى.

10. تصنيف غررالحكم، صص 44 - 43.

11. تصنيف غررالحكم، صص 44 - 43.

12. تصنيف غررالحكم، صص 44 - 43.

13. تصنيف غررالحكم، صص 44 - 43.

14. تصنيف غررالحكم، صص 44 - 43.

15. و ما اوتيتم من العلم الا قليلا، سوره اسراء، آيه 85.

16. ذلك مبلغهم من العلم، سوره نجم، آيه 30.

17. نهج البلاغه، حكمت 107، ص 378. سعدى گويد:

بدگهر را علم و فن آموختن دادن تيغ است دست راهزن تيغ دادن در كف زنگى پست به كه آيد علم ناكس را بدست علم و مال و منصب وجاه وقران فتنه آرد دركف بد گوهران 18. اوّل العلم معرفة الجبار و آخر العلم تفويض الامر اليه. حديث نبوى كه در صفحه نخستين كتاب هاى حوزوى آمده است.

19. ن. ك: نهج البلاغه، خطبه 156 و تصنيف غرر، باب علم.

20. سوره آل عمران، آيه 14.

21. سوره توبه، آيه 24.

22. مكارم الاخلاق، ص 252، وسائل الشيعه، ج 15، ص 201.

23. وسائل الشيعه، ج 15، ص 202.

24. وسائل الشيعه، ج 15، ص 202.

25. همان، ص 204.

26. مكارم الاخلاق، ص 548.

27. همان، ص 255.

28. سوره آل عمران، آيه 159: «... فبما رحمة من اللَّه لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولك فاعف عنهم و استغفرلهم...»

29. سوره توبه، آيه 103: «وصل عليهم انّ صلواتك سكنٌ لهم» در سيره امامان نمونه هاى عملى بسيارى در اين خصوص وجود دارد. به عنوان مثال: برخورد بردبارانه پيامبر با جهال عصر خود، برخورد على(ع) با دشمنان و صبر و حلم آن حضرت، داستان امام حسن(ع) و مرد شامى، عفو و اغماض امام حسين(ع) از مردى كه او را دشنام مى داد و هدايت آن مرد در پرتو حلم امام، برخورد امام باقر(ع) با آن مرد مسيحى كه به آن حضرت اهانت كرد... و صدها نمونه ديگر كه در تاريخ زندگىِ آن اسوه هاىِ تربيت و اخلاق مى توان يافت و در تربيت اخلاقى بايد از آن ها بهره گرفت.

30. نهج البلاغه، حكمت 424، ص 437.

31. تصنيف غرر، ص 50.

32. تصنيف غرر، ص 88.

33. همان، ص 90.

34 در بحث شيوه هاى تربيتى اسلام به تفصيل بيشتر اين مطلب مى توان دست يافت.

35. راه و رسم زندگى، ص 3.

36. هنر چيست، ص 83.

37. سوره حجر، آيه 16.

38. سوره نمل، آيه 60.

39. سوره كهف، آيه 46.

40. سوره آل عمران، آيه 191

41. سوره كهف، آيات 7 - 8.

42. حافظ گويد:

اين همه عكس مى و رنگ نگارين كه نمود يك فروغ رخ ساقى است كه در جام افتاد 43. سوره اعراف، آيات 32 - 31.

44. وسائل الشيعه، ج 3، ص 340.

45. ارشاد القلوب ديلمى، ص 178.

46. اصول كافى، ج 2، ص 615.

47. نهج البلاغه، خطبه 18.

48. سوره زمر، آيه 23.

49. استاد شهيد مرتضى مطهرى، حماسه حسينى(ع)، ج 2، ص 188.

50. چون نهج البلاغه، صحيفه سجاديه و...

51. محجة البيضاء، ج 2، ص 188.

52. اصول كافى، ج 2، ص 615.

53. همان، ص 614.

54. همان، ص 615.

55. نكته شايان توجه نقش مؤثر هنر در تربيت است. شيوه هاى ادبى و هنرى نظير آن چه در شعر، ادبيات، نمايش، فيلم، صدا و تصوير، نقاشى، خطاطى، موسيقى و... تبلور دارد، مؤثرترين عامل اثرگذارى است به ويژه در عصر كنونى كه تبليغ و القاء غيرمستقيم رايج گرديده و خلأهاى روحى نسل ها را رسانه هاى استكبارى با برنامه هاى گسترده ضد اخلاق پرمى كنند. بنابراين استفاده از اين ابزارها نه به عنوان سرگرمى و بيهوده گرايى و خيال پردازى هاى بى آرمان كه شيوه برخى هنرمندان است، بلكه به منظور رشد علمى و فرهنگى و تربيت و اخلاق در برنامه هاى تبليغى، آموزشى و تربيتى بايد مورد توجه قرار گيرد.

56. تصنيف غررالحكم، ص 51.

57. تصنيف غررالحكم، ص 51.

58. ديوان امام على(ع)، ص 76.

59. هنر چيست؟ ص 32.

60. همان، ص 35.

61. در مباحث بعدى، ذيل عنوان «حقيقت اخلاق» به تبيين بيشتر اين مطلب، كه اخلاق از مقوله زيبايى است، خواهيم پرداخت.

62. همانند آن دانش پژوهى كه پس از كشف معضل علمى با احساس زايدالوصفى مى گفت: «اين الملوك و اين ابناء الملوك» صاحب بن عباد گويد: اگر پادشاهان لذت علم و دانش را مى دانستند براى به دست آوردن آن شمشير مى كشيدند. اما آن ها از درك اين معنى عاجزند.

63. هواللَّه الخالق البارى ءُ المصور له الاسماء الحسنى، سوره حشر، آيه 24.

64. چهل حديث، ص 96.

65. وسائل الشيعه، ج 3، ص 340 و كنزالعمال، ج 6، ص 642. از پيامبر اكرم(ص)

66. شرح دعاى سحر، ترجمه سيد احمد فهرى، ص 77.

67. حافظ گويد:

در ازل پرتو حسنت ز تجلى دم زد عشق پيدا شد و آتش به همه عالم زد عقل مى خواست كز اين شعله چراغ افروزد برق غيرت بدرخشيد و جهان برهم زد خيال روى تو در كارگاه ديده كشيدم به صورت تو جمالى نديدم و نشنيدم 68. نهج البلاغه، خطبه 192، ص 215.

69. نهج البلاغه، خطبه 109.

70. سوره قلم، آيه 4.

71. سوره انسان، آيات 9 و 8.

72. نهج البلاغه، حكمت 289. گفته اند: منظور ابى ذر غفارى يا عثمان بن مظعون بوده است.

73. اصول كافى، ج 2، ص 237.

74. و در عصر ما حضرت امام و...

75. سوره حجرات، آيه 12.

76. واللَّه لدنياكم هذه اهون فى عينى من عراق خنزير فى يد مجذوم (نهج البلاغه، حكمت 236، ص 400).

77. «واللَّه لهى احب الى من امرتكم هذه الا ان اقيم حقا او ادفع باطلا» (همان، خطبه 33).

78. فواد جرداق مسيحى لبنانى درباره على(ع) اشعارى سروده كه از آن جمله است:

هو للظالم رعد قاصف و هو للمظلوم فينا معتصم و هو للعدل حمى قد صانه خلق فذّ و سيف و قلم 79. دعاى مكارم الاخلاق. در بحث حقيقت اخلاق نيز از زيبايى اخلاق سخن خواهيم گفت.

80. فلسفه اخلاق، ص 183.

81. محجة البيضاء، ج 3، ص 50.

82. احياء العلوم غزالى، ج 3، ص 50.

83. سفينة البحار، ماده خلف.

84. تصنيف غرر، ص 254.

85. انسان موجود ناشناخته، ص 35.

86. اصول انسانى فن تربيت، ص 16.

87. مباحث ويژه اخلاق، شامل تعريف و حقيقت اخلاق، معيار ارزش هاى اخلاقى و چگونگى پرورش فضائل و... را در بخش دوم كتاب خواهيم ديد.

88. اصول كافى، ج 1، ص 114.

89. دعاى سحر معروف به ابى حمزه ثمالى.

90. به قول حكيم سبزوارى:

بعد مسافت اگرچه در ره اونيست تا سر كويش هزار مرحله باشد نى ز ملك جونشان و نى زفلك پوى راه بسويش نفوس كامله باشد و به گفته حافظ:

«ميان عاشق و معشوق هيچ حائل نيست تو خود حجاب خودى حافظ از ميان برخيز 91. دعاى سحر معروف به ابى حمزه ثمالى.

92. به مناجات شعبانيه توجه شود. «... حتى تخرق ابصار القلوب حجب النور...»

93. مضمون حديث. اصول كافى، ج 2، ص 352.

94. نهج البلاغه، حكمت 147، ص 388.

حافظ گويد:

گل مراد تو آنگه نقاب بگشايد كه خدمتش چو نسيم سحر توانى كرد تو كز سراى طبيعت نمى روى بيرون كجا بكوى حقيقت گذر توانى كرد جمال يار ندارد حجاب و پرده ولى غبار ره بنشان تا نظر توانى كرد توضيح بيشتر تربيت عرفانى را در دو بعد «نظرى و عملى» در كتاب آشنائى با علوم قرآن استاد شهيد مطهرى بخوانيد.

95. مناجات شعبانيه.

96. سوره بقره، آيه 165.

97. سوره حجرات، آيه 7.

98. اصول كافى، ج 2، ص 124 به بعد باب الحب فى اللَّه و البغض فى اللَّه.

99. سوره آل عمران، آيه 31.